An Chéad Lch. Lch. Roimhe Seo (CUID VI Foirceannadh agus Nithe Gaolmhara) Ar Aghaidh (Caibidil 2 Dícháilíocht i gCoitinne)

33 1990

ACHT NA gCUIDEACHTAÍ, 1990

CUID VII

Dícháilíochtaí agus Srianta: Stiúrthóirí agus Oifigigh Eile

Caibidil I

Srian ar Stiúrthóirí Cuideachtaí Dócmhainneacha

Feidhm Chaibidil I.

149. —(1) Beidh feidhm ag an gCaibidil seo maidir le haon chuideachta más rud é—

(a) go gcruthaítear don chúirt ar dháta thosach a foirceanta, nó

(b) go ndearbhaíonn leachtaitheoir na cuideachta nó go gcruthaítear ar shlí eile don chúirt, tráth ar bith le linn a foirceanta,

nach bhfuil an chuideachta in ann a fiacha a íoc (de réir bhrí alt 214 den Phríomh-Acht).

(2) Beidh feidhm ag an gCaibidil seo maidir le haon duine is stiúrthóir cuideachta lena mbaineann an t-alt seo ar dháta thosach a foirceanta nó laistigh de 12 mhí roimh an tosach sin.

(3) Ní bheidh feidhm ag an gCaibidil seo maidir le cuideachta a dtosaítear ar í a fhoirceannadh roimh thosach feidhme an ailt seo.

(4) Sa Chaibidil seo folaíonn “cuideachta” cuideachta lena mbaineann alt 351 den Phríomh-Acht.

(5) Beidh feidhm ag an gCaibidil seo maidir le cúlstiúrthóirí mar atá feidhm aici maidir le stiúrthóirí.

Srian.

150. —(1) Dearbhóidh an chúirt, mura mbeidh sí deimhin de i dtaca le haon ní de na nithe a shonraítear i bhfo-alt (2), nach ndéanfar, ar feadh tréimhse cúig bliana, duine lena mbaineann an Chaibidil seo a cheapadh ná nach ngníomhóidh sé ar bhealach ar bith, cibé acu go díreach nó go neamhdhíreach, mar stiúrthóir nó mar rúnaí ar aon chuideachta, ná nach mbeidh baint ná páirt aige i dtionscnamh ná i bhfoirmiú aon chuideachta, mura gcomhlíonann an chuideachta na ceanglais atá leagtha amach i bhfo-alt (3); agus sna forálacha ina dhiaidh seo den Chuid seo forléireofar an abairt “duine lena mbaineann alt 150” mar thagairt do dhuine a ndearnadh dearbhú den sórt sin maidir leis.

(2) Is iad na nithe dá dtagraítear i bhfo-alt (1)—

(a) gur ghníomhaigh an duine lena mbaineann go macánta agus go freagrach i ndáil le stiúradh chúrsaí na cuideachta agus nach bhfuil aon chúis eile ann go mbeadh sé ceart agus cothromasach é bheith faoi réir na srianta a fhorchuirtear leis an alt seo, nó

(b) faoi réir mhír (a), go raibh an duine lena mbaineann ina stiúrthóir ar an gcuideachta de bhíthin amháin gur ainmníodh é mar stiúrthóir ag foras airgeadais i dtaca leis an bhforas sin do thabhairt saoráidí creidmheasa don chuideachta, ar choinníoll nach bhfuair an foras i gceist ó aon stiúrthóir de chuid na cuideachta aon ráthaíocht phearsanta nó aonair go n-aisíocfaí leis na hiasachtaí nó na cineálacha eile creidmheasa a airleacadh don chuideachta, nó

(c) faoi réir mhír (a), go raibh an duine lena mbaineann ina stiúrthóir ar an gcuideachta de bhíthin amháin gur ainmníodh é mar stiúrthóir ag cuideachta chaipitil fiontair i dtaca le ceannach scaireanna nó suibscríobh le haghaidh scaireanna aici sa chuideachta chéadluaite.

(3) Is iad na ceanglais a shonraítear i bhfo-alt (1)—

(a) gurb é a bheidh i luach ainmniúil scairchaipiteal leithroinnte na cuideachta—

(i) i gcás cuideachta poiblí teoranta, £100,000 ar a laghad,

(ii) i gcás aon chuideachta eile, £20,000 ar a laghad,

(b) go mbeidh gach scair leithroinnte suas go dtí méid comhiomlán nach lú ná an méid dá dtagraítear i bhfomhír (i) nó (ii) de mhír (a), de réir mar a bheidh, láníoctha, lena n-áirítear iomlán aon phréimhe uirthi, agus

(c) go n-íocfar as gach scair leithroinnte den sórt sin agus iomlán aon phréimhe uirthi in airgead tirim.

(4) I gcás go ndéanfaidh cúirt dearbhú faoi fho-alt (1), cuirfidh oifigeach forordaithe de chuid na cúirte faoi deara go soláthrófar sonraí forordaithe den dearbhú do chláraitheoir na gcuideachtaí i cibé foirm agus modh a bheidh forordaithe.

(5) San alt seo—

ciallaíonn “foras airgeadais”—

(a) banc ceadúnaithe de réir bhrí alt 25, nó

(b) cuideachta a bhfolaíonn a gnáthghnó iasachtaí a thabhairt nó ráthaíochtaí a thabhairt i dtaca le hiasachtaí, agus

ciallaíonn “cuideachta chaipitil fiontair” cuideachta atá forordaithe ag an Aire arb é a gnáthghnó go príomha infheistíochtaí scaire a dhéanamh.

Dualgas an leachtaitheora faoin gCaibidil seo.

151. —(1) I gcás gur dealraitheach do leachtaitheoir cuideachta lena mbaineann an Chaibidil seo go bhféadfaí leasanna aon chuideachta eile nó a creidiúnaithe a chur i gcontúirt de dheasca na nithe iomchuí dá dtagraítear i bhfo-alt (2) cuirfidh an leachtaitheoir a thuairim in iúl láithreach don chúirt agus féadfaidh an chúirt, ar an tuarascáil sin a fháil, cibé ordú is cuí léi a dhéanamh.

(2) Is iad na nithe iomchuí ná go bhfuil duine lena mbaineann alt 150 ceaptha nó ag gníomhú ar bhealach ar bith, cibé acu go díreach nó go neamhdhíreach, mar stiúrthóir nó go bhfuil baint nó páirt aige i dtionscnamh nó i bhfoirmiú cibé cuideachta eile dá dtagraítear i bhfo-alt (1)

(3) Beidh aon leachtaitheoir a sháraíonn fo-alt (1) ciontach i gcion agus dlífear—

(a) ar é a chiontú go hachomair, fíneáil nach mó ná £1,000 agus, as sárú leanúnach, fíneáil mhainneachtana laethúil nach mó ná £50, a chur air, nó

(b) ar é a chiontú ar díotáil, fíneáil nach mó ná £10,000 agus, as sárú leanúnach, fíneáil mhainneachtana laethúil nach mó ná £250, a chur air.

Faoiseamh.

152. —(1) Féadfaidh duine lena mbaineann alt 150, laistigh de bhliain amháin ar a mhéid tar éis dearbhú a bheith déanta maidir leis faoin alt sin, iarratas a dhéanamh chun na cúirte ar fhaoiseamh, go hiomlán nó go páirteach, ó na srianta dá dtagraítear san alt sin nó ó aon ordú a rinneadh i ndáil leis faoi alt 151 agus féadfaidh an chúirt má mheasann sí é a bheith ceart agus cothromasach déanamh amhlaidh an faoiseamh sin a dheonú ar cibé téarmaí agus coinníollacha is cuí léi.

(2) I gcás go mbeartaítear iarratas a dhéanamh ar fhaoiseamh faoi fho-alt (1) tabharfaidh an t-iarratasóir fógra 14 lá ar a laghad faoina bhfuil ar intinn aige do leachtaitheoir (más ann) na cuideachta arbh í a dócmhainneacht faoi deara dó a bheith faoi réir na Caibidle seo.

(3) Ar fhógra a fháil faoi fho-alt (2), cuirfidh an leachtaitheoir in iúl láithreach do na creidiúnaithe agus do na ranníocóirí sin de chuid na cuideachta a bheidh curtha in iúl dó, nó a mbeidh sé faighte amach aige cé hiad, go bhfuair sé fógra den sórt sin.

(4) Ar iarratas a éisteacht faoin alt seo féadfaidh an leachtaitheoir nó aon chreidiúnaí nó ranníocóir de chuid na cuideachta, arbh í a dócmhainneacht faoi deara don iarratasóir a bheith faoi réir na Caibidle seo, láithriú agus fianaise a thabhairt.

(5) Beidh aon leachtaitheoir a sháraíonn fo-alt (3) ciontach i gcion agus dlífear fíneáil a chur air.

Clár de dhaoine srianta.

153. —(1) Coimeádfaidh an cláraitheoir, faoi réir fhorálacha an ailt seo, clár de na sonraí a bheidh curtha in iúl dó faoi alt 150, agus beidh feidhm ag na forálacha seo a leanas den alt seo maidir le coimeád cláir den chineál sin.

(2) I gcás go ndeonóidh an chúirt páirtfhaoiseamh do dhuine faoi alt 152 cuirfidh oifigeach forordaithe de chuid na cúirte faoi deara go soláthrófar sonraí forordaithe i dtaobh an fhaoisimh don chláraitheoir agus taifeadfaidh an cláraitheoir na sonraí, a luaithe is féidir, ar an gclár dá dtagraítear i bhfo-alt (1).

(3) I gcás go ndeonóidh an chúirt lánfhaoiseamh do dhuine faoi alt 152 cuirfidh oifigeach forordaithe de chuid na cúirte faoi deara é sin a chur in iúl don chláraitheoir agus déanfaidh an cláraitheoir, a luaithe is féidir, sonraí i dtaobh aon duine den sórt sin a bhaint den chlár dá dtagraítear i bhfo-alt (1).

(4) Bainfidh an cláraitheoir aon sonraí i ndáil le duine den chlár freisin ar chúig bliana a bheith caite ó dháta an dearbhaithe lena mbaineann an fógra bunaidh faoi alt 150.

(5) Ní choiscfidh aon ní san alt seo ar an gcláraitheoir an clár a éilítear leis an alt seo a choimeád mar chuid d'aon chóras eile aicmiúcháin, cibé acu de bhun alt 247 nó ar shlí eile.

Feidhm na Caibidle seo maidir le glacadóirí.

154. —Má cheaptar glacadóir ar mhaoin chuideachta beidh feidhm ag forálacha na Caibidle seo, fara na modhnuithe is gá, amhail is dá bhforléireofaí na tagairtí inti don leachtaitheoir agus d'fhoirceannadh mar thagairtí don ghlacadóir agus do ghlacadóireacht.

Srianta ar chuideachta lena mbaineann alt 150 (3).

155. —(1) Baineann an t-alt seo le haon chuideachta a gceaptar duine is ábhar do dhearbhú faoi alt 150 i ndáil léi nó a ngníomhaíonn sé ar bhealach ar bith, cibé acu go díreach nó go neamhdhíreach, mar stiúrthóir nó mar rúnaí i ndáil léi, nó a bhfuil baint nó páirt aige i dtionscnamh nó i bhfoirmiú na cuideachta sin.

(2) Ní bheidh feidhm ag fo-alt (2) go (11) d'alt 60 den Phríomh-Acht maidir le haon chuideachta lena mbaineann an t-alt seo.

(3) Beidh feidhm ag ailt 32 go 36 d'Acht na gCuideachtaí (Leasú), 1983 , fara na modhnuithe is gá, maidir le haon chuideachta lena mbaineann an t-alt seo amhail is dá mba chuideachta phoiblí theoranta an chuideachta ionas, áfach, go mbeidh, chun críocha an fho-ailt seo, feidhm ag na hailt sin amhail is—

(a) dá scriosfaí na focail “le linn na tréimhse tosaigh” i bhfo-alt (1) d'alt 32;

(b) dá scriosfaí aon tagairt eile in aon cheann de na hailt sin do “tréimhse tosaigh”; agus

(c) dá ndéanfaí na focail “duine iomchuí” i bhfo-alt (2) d'alt 32 a mhíniú le go gciallóidís “aon sínitheoir leis an meabhrán, aon stiúrthóir nó aon duine a bhfuil baint aige le tionscnamh nó foirmiú na cuideachta”.

(4) Gan dochar d'alt 39, ní bheidh feidhm ag ailt 32 agus 37 maidir le haon chuideachta lena mbaineann fo-alt (1).

(5) Ó dháta dearbhaithe faoi alt 150 ní ghlacfaidh duine, a ndearnadh an dearbhú maidir leis, le ceapachán chun poist ná ní ghníomhóidh sé ar aon mhodh a luaitear i bhfo-alt (1) den alt seo i ndáil le cuideachta mura rud é, laistigh den 14 lá díreach roimh cheapachán den sórt sin, nó roimh ghníomhú amhlaidh, go mbeidh fógra curtha aige chuig oifig chláraithe na cuideachta á rá gur duine é lena mbaineann alt 150.

Ceanglais maidir le scaireanna a leithroinnfidh cuideachta lena mbaineann alt 155.

156. —(1) I gcás go leithroinnfidh cuideachta lena mbaineann alt 155 scair nach bhfuil láníoctha mar a cheanglaítear le halt 150 (3) (b), déileálfar leis an scair amhail is dá mbeifí tar éis a luach ainmniúil, mar aon le hiomlán aon phréimhe, a fháil ach dlífear ar an leithroinní an méid iomlán ba cheart a bheith faighte maidir leis an scair faoin bhfo-alt sin a íoc in airgead tirim leis an gcuideachta lúide luach aon chomaoine a cuireadh i bhfeidhm go hiarbhír in íoc (go feadh aon mhéid) na scaire agus aon phréimhe uirthi, agus ús de réir an ráta iomchuí ar an méid is iníoctha faoin bhfo-alt seo.

(2) I gcás go leithroinnfidh cuideachta lena mbaineann alt 155 scair nach bhfuil íoctha aisti go hiomlán in airgead tirim mar a cheanglaítear le halt 150 (3) (c), dlífear ar leithroinní na scaire méid is comhionann lena luach ainmniúil a íoc in airgead tirim leis an gcuideachta, mar aon le hiomlán aon phréimhe, agus dlífear air ús a íoc de réir an ráta iomchuí ar an méid is iníoctha faoin bhfo-alt seo.

(3) Ní bheidh feidhm ag fo-alt (1) i ndáil le scair bhónais a leithroinnt nach mbeidh láníoctha mar a cheanglaítear le halt 150 (3) (b) murarbh eol don leithroinní nó murar cheart gurbh eol dó go raibh an scair leithroinnte amhlaidh.

(4) Ní bheidh feidhm ag fo-alt (1) maidir le scaireanna a leithroinnfear de bhun scair-scéime fostaithe de réir bhrí alt 2 d'Acht na gCuideachtaí (Leasú), 1983 .

(5) San alt seo tá le “an ráta iomchuí” an bhrí a-shanntar dó le halt 2 d'Acht na gCuideachtaí (Leasú), 1983 .

(6) Beidh feidhm ag alt 26 (4) d'Acht na gCuideachtaí (Leasú), 1983 , chun críocha an ailt seo mar atá feidhm aige chun críocha an ailt sin.

Faoiseamh do chuideachta maidir le hidirbhearta toirmiscthe.

157. —(1) Féadfaidh an chúirt, má mheasann sí é bheith ceart agus cothromasach déanamh amhlaidh, faoiseamh a thabhairt do chuideachta lena mbaineann alt 155 maidir le haon ghníomh nó neamhghníomh a sháraigh, de bhua an ailt sin, foráil d'Achtanna na gCuideachtaí, nó d'aon duine a ndearnadh dochar dó dá bharr, ar cibé téarmaí agus coinníollacha is cuí leis an gcúirt lena n-áirítear díolúine ó aon fhoráil den sórt sin.

(2) Ní thabharfar faoiseamh don chuideachta i gcás gur chomhlíon an duine dá dtagraítear in alt 155 (1) fo-alt (5) den alt sin.

Cumhacht chun na méideanna a luaitear in alt 150 (3) a athrú.

158. —Féadfaidh an tAire, le hordú, na méideanna a luaitear in alt 150 (3) (a) a athrú agus féadfaidh an t-ordú—

(a) a cheangal ar aon chuideachta lena mbaineann an t-alt sin a bhfuil scairchaipiteal leithroinnte aici ar lú a luach ainmniúil ná an méid a bheidh sonraithe san ordú, an luach a mhéadú go dtí méid nach lú ná an méid sin;

(b) foráil a dhéanamh, i ndáil le haon cheanglas den sórt sin, i dtaobh aon cheann de na nithe dá ndéantar foráil in Achtanna na gCuideachtaí i ndáil le clárú, athchlárú, athrú ainm, foirceannadh nó díscaoileadh cuideachta, íocaíocht as aon scair a chuimsítear i gcaipiteal cuideachta agus tairiscintí scaireanna i gcuideachta nó bintiúr de chuid cuideachta don phobal, lena n-áirítear foráil maidir leis na hiarmhairtí (cibé acu sa dlí coiriúil nó ar shlí eile) i gcás go mainnítear aon cheanglas den ordú a chomhlíonadh. agus

(c) cibé forálacha forlíontacha agus idirthréimhseacha a bheith ann is iomchuí leis an Aire, méideanna éagsúla a shonrú i ndáil le cuideachtaí d'aicmí nó de thuairiscí éagsúla agus, go háirithe, féadfaidh sé foráil a dhéanamh go dtiocfaidh aon fhoráil de chuid an ordaithe i ngníomh ar laethanta éagsúla chun críocha éagsúla.