An Chéad Lch. Lch. Roimhe Seo (CUID VII Nochtadh Leasanna, etc.) Ar Aghaidh (CUID IX Criosanna Forbartha Straitéisí)

30 2000

An tAcht Um Pleanáil Agus Forbairt, 2000

CUID VIII

Forfheidhmiú

Cion.

151. —Aon duine a mbeidh forbairt neamhúdaraithe déanta nó á déanamh aige nó aici, beidh sé nó sí ciontach i gcion.

Litir rabhaidh.

152. —(1)  Más rud é—

(a)  go ndéanfaidh aon duine uiríoll i scríbhinn chuig údarás pleanála á rá go bhféadfaidh sé go ndearnadh forbairt neamhúdaraithe, go bhfuil sí á déanamh nó go bhféadfaidh sé go ndéanfar í, agus gur dealraitheach don údarás pleanála nach uiríoll cráiteach nó suaibhreosach é nó nach uiríoll gan substaint ná bunús an t-uiríoll, nó

(b)  gur dealraitheach thairis sin don údarás go bhféadfaidh sé go ndearnadh forbairt neamhúdaraithe, go bhfuil sí á déanamh nó go bhféadfaidh sé go ndéanfar í,

déanfaidh an t-údarás litir rabhaidh a eisiúint chuig an úinéir, chuig an áititheoir nó chuig aon duine eile a mbeidh an fhorbairt á déanamh aige nó aici, agus féadfaidh sé cóip a thabhairt, an tráth sin nó dá éis sin, d'aon duine eile ar dóigh leis an údarás go bhféadfadh baint a bheith aige nó aici leis na nithe lena mbaineann an litir.

(2)  D'ainneoin fho-alt (1), más rud é gur forbairt fhánach nó mionfhorbairt atá i gceist, féadfaidh an t-údarás pleanála a chinneadh gan litir rabhaidh a eisiúint.

(3)  Déanfaidh údarás pleanála an litir rabhaidh faoi fho-alt (1) a eisiúint a luaithe is féidir ach tráth nach déanaí ná 6 sheachtain tar éis an t-uiríoll faoi fho-alt (1) a fháil.

(4)  Déanfar tagairt i litir rabhaidh don talamh lena mbaineann agus—

(a)  luafar inti gur tháinig sé ar aird an údaráis go bhféadfaidh sé go ndearnadh forbairt neamhúdaraithe, go bhfuil sí á déanamh nó go bhféadfaidh sé go ndéanfar í,

(b)  luafar inti go bhféadfaidh aon duine ar ar seirbheáladh an litir aighneachtaí i scríbhinn a dhéanamh chuig an údarás pleanála, nó tuairimí i scríbhinn a thabhairt dó, maidir leis an gcion airbheartaithe tráth nach déanaí ná ceithre sheachtain ón dáta ar seirbheáladh an litir rabhaidh,

(c)  luafar inti gur féidir fógra forfheidhmiúcháin a eisiúint nuair is dóigh le húdarás pleanála go ndearnadh forbairt neamhúdaraithe, go bhfuil sí á déanamh nó go bhféadfaidh sé go ndéanfar í,

(d)  luafar inti go bhféadfaidh oifigigh de chuid an údaráis pleanála dul isteach gach tráth réasúnach ar an talamh chun críocha iniúchta,

(e)  míneofar inti na pionóis a d'fhéadfadh a bheith i gceist, más rud é go mbeidh cion déanta, agus

(f)  míneofar inti gur féidir aon chostais a thabhóidh an t-údarás pleanála le réasún i ndáil le himeachtaí forfheidhmiúcháin a ghnóthú ó dhuine ar a seirbheálfar fógra forfheidhmiúcháin nó i gcás ina dtionscnófar caingean chúirte.

Cinneadh maidir le forfheidhmiú.

153. —(1)  A luaithe is féidir tar éis litir rabhaidh faoi alt 152 a eisiúint, déanfaidh an t-údarás pleanála cibé imscrúdú a mheasfaidh sé is gá chun a chumasú dó cinneadh a dhéanamh i dtaobh an eiseoidh sé fógra forfheidhmiúcháin.

(2)  (a)  Beidh de dhualgas ar an údarás pleanála a chinntiú go nglacfar cinntí i dtaobh an eiseoidh sé fógra forfheidhmiúcháin ar mhodh a bheidh chomh dlúsúil agus is féidir..

(b)  Gan dochar do ghinearáltacht mhír (a), beidh de chuspóir ag an údarás pleanála a chinntiú go ndéanfar an cinneadh i dtaobh an eiseoidh sé fógra forfheidhmiúcháin a ghlacadh laistigh de 12 sheachtain ón tráth a eiseofar litir rabhaidh.

(3)  Breithneoidh údarás pleanála, le linn dó cinneadh a dhéanamh i dtaobh an eiseoidh sé fógra forfheidhmiúcháin, aon uiríll a dhéanfar chuige faoi alt 152(1)(a) nó aon aighneachtaí a dhéanfar chuige nó tuairimí a thabharfar dó faoi alt 152(4)(b) agus aon chúinsí ábhartha eile.

(4)  Déanfaidh an t-údarás pleanála an cinneadh a bheidh déanta ag an údarás faoi fho-alt (1), lena n-áirítear na cúiseanna a bhí leis, a thaifeadadh sa chlár.

(5)  Má mhainnítear litir rabhaidh a eisiúint faoi alt 152, ní dochar an mhainneachtain sin d'eisiúint fógra forfheidhmiúcháin nó d'aon imeachtaí eile a fhéadfaidh an t-údarás pleanála a thionscnamh.

Fógra forfheidhmiúcháin.

154. —(1) (a)  I gcás ina ndéanfar cinneadh faoi alt 153 forfheidhmiú a dhéanamh nó i gcás inar gá gníomh práinneach faoi alt 155, déanfaidh an t-údarás pleanála, a luaithe is féidir, fógra forfheidhmiúcháin a sheirbheáil faoin alt seo.

(b)  I gcás ina ndéanfar fógra forfheidhmiúcháin a sheirbheáil faoin alt seo, cuirfidh an t-údarás pleanála in iúl d'aon duine a rinne uiríll faoi alt 152(1) (a) agus d'aon duine eile, ar dóigh leis an údarás pleanála go bhféadfadh baint a bheith aige nó aici leis an ní lena mbaineann an fógra áirithe agus nach duine é nó í ar ar seirbheáladh an fógra forfheidhmiúcháin, gur seirbheáladh an fógra forfheidhmiúcháin.

(2)  I gcás ina gcinnfidh an t-údarás pleanála gan fógra forfheidhmiúcháin a eisiúint, déanfaidh sé an cinneadh sin a chur in iúl i scríbhinn, laistigh de 2 sheachtain ón tráth a ndéanfar an cinneadh sin, d'aon duine dar tugadh cóip den litir rabhaidh faoi alt 152 agus d'aon duine eile a rinne uiríoll faoin alt sin.

(3)  (a)  Déanfar fógra forfheidhmiúcháin faoi fho-alt (1) a sheirbheáil ar an duine a bheidh ag déanamh na forbartha agus, i gcás inar dóigh leis an údarás pleanála gur gá sin, ar úinéir nó áititheoir na talún nó ar aon duine eile ar dóigh leis an údarás pleanála go bhféadfadh baint a bheith aige nó aici leis na nithe lena mbaineann an fógra.

(b)  Más rud é, tar éis an fógra forfheidhmiúcháin a sheirbheáil, go dtiocfaidh an t-údarás pleanála ar an eolas, maidir le haon duine eile, go bhféadfaidh go bhfuil forbairt á déanamh aige nó aici nó gur úinéir nó áititheoir ar an talamh é nó í nó go bhféadfadh an fógra difear a dhéanamh dó nó di, féadfar an fógra a sheirbheáil ar an duine sin agus déanfar an tréimhse a shonraítear chun an fógra a chomhlíonadh a fhadú de réir mar is gá go dtí 6 mhí ar a mhéad, agus déanfar an méid sin a chur in iúl i scríbhinn don duine eile nó do na daoine eile ar ar seirbheáladh an fógra roimhe sin faoi mhír (a).

(4)  Beidh éifeacht le fógra forfheidhmiúcháin ar an dáta a seirbheálfar é.

(5)  Déanfar tagairt i bhfógra forfheidhmiúcháin don talamh lena mbaineann agus—

(a)  (i)  maidir le forbairt nach mbeidh aon chead deonaithe ina leith, ceanglófar leis go scoirfear den fhorbairt sin nó nach dtosófar ar an bhforbairt sin, de réir mar is cuí, nó

(ii)  maidir le forbairt a mbeidh cead deonaithe ina leith faoi Chuid III, ceanglófar leis go leanfar den fhorbairt i gcomhréir leis an gcead, nó i gcomhréir le haon choinníoll a bhfuil an cead faoina réir,

(b)  ceanglófar leis go nglacfar, laistigh de thréimhse shonraithe, cibé bearta a bheidh sonraithe san fhógra, lena n-áirítear, más cuí, aon déanmhas a dhíchur, a scartáil nó a athrú agus scor d'aon úsáid agus, a mhéid is indéanta é, an bhail a bhí ar an talamh roimh thosach na forbartha a chur arís air,

(c)  tabharfar rabhadh ann don duine nó do na daoine ar a seirbheálfar an fógra forfheidhmiúcháin go bhféadfaidh an t-údarás pleanála, i gcás nach mbeidh na bearta, a shonrófar san fhógra a ghlacadh, glactha laistigh den tréimhse a bheidh sonraithe faoi mhír (b) nó laistigh de cibé tréimhse fhadaithe (nach mó ná 6 mhí) a bheidh ceadaithe ag an údarás pleanála, dul isteach ar an talamh agus na bearta sin a ghlacadh, lena n-áirítear aon déanmhas a dhíchur, a scartáil nó a athrú, agus go bhféadfaidh sé aon chaiteachais a thabhóidh sé le réasún chuige sin a ghnóthú,

(d)  ceanglófar leis go n-aisíocfaidh an duine nó na daoine ar a seirbheálfar an fógra leis an údarás pleanála na costais agus na caiteachais a thabhóidh an t-údarás le réasún i ndáil leis an imscrúdú, leis an mbrath agus leis an bhfógra forfheidhmiúcháin lena mbaineann, agus aon litir rabhaidh faoi alt 152, a eisiúint, lena n-áirítear costais a thabhófar i leith luach saothair agus caiteachais eile fostaithe, sainchomhairleoirí agus comhairleoirí, agus féadfaidh an t-údarás pleanála na costais agus na caiteachais sin a thabhóidh sé chuige sin a ghnóthú, agus

(e)  tabharfar rabhadh ann don duine nó do na daoine ar a seirbheálfar an fógra forfheidhmiúcháin go bhféadfaidh sé go mbeidh an duine nó na daoine ciontach i gcion i gcás nach mbeidh na bearta, a shonrófar san fhógra a ghlacadh, glactha laistigh den tréimhse a bheidh sonraithe san fhógra nó laistigh de cibé tréimhse fhadaithe, nach mó ná 6 mhí, a bheidh ceadaithe ag an údarás pleanála.

(6)  I gcás nach mbeidh na bearta, a bheidh sonraithe san fhógra a ghlacadh, glactha laistigh den tréimhse a bheidh sonraithe faoi fho-alt (5)(b) nó laistigh de cibé tréimhse fhadaithe, nach mó ná 6 mhí, a bheidh ceadaithe ag an údarás pleanála, féadfaidh an t-údarás pleanála dul isteach ar an talamh agus na bearta sin a ghlacadh, lena n-áirítear aon déanmhas a scartáil agus aon talamh a aisiriú, agus féadfaidh sé aon chaiteachais a thabhóidh sé le réasún chuige sin a ghnóthú.

(7)  Féadfar aon chaiteachais a thabhóidh údarás pleanála le réasún faoi mhíreanna (c) agus (d) d'fho-alt (5) agus faoi fho-alt (6) a ghnóthú—

(a)  mar fhiach conartha shimplí in aon chúirt dlínse inniúla ón duine nó ó na daoine ar ar seirbheáladh an fógra, nó

(b)  a urrú—

(i)  tríd an talamh a mhuirearú faoin Acht um Chlárú Teidil, 1964, nó

(ii)  i gcás inarb é nó í an duine ar ar seirbheáladh an fógra forfheidhmiúcháin úinéir na talún, le hionstraim ag dílsiú úinéireacht na talún don údarás faoi réir cirt fuascailte ag an úinéir laistigh de chúig bliana.

(8)  Aon duine ar a seirbheálfar fógra forfheidhmiúcháin faoi fho-alt (1) agus a mhainneoidh ceanglais an fhógra (seachas fógra a bheidh tarraingthe siar faoi fho-alt (11) (a) nó a mbeidh scortha d'éifeacht a bheith leis) a chomhlíonadh laistigh den tréimhse shonraithe nó laistigh de cibé tréimhse fhadaithe, nach faide ná 6 mhí, a bheidh ceadaithe ag an údarás pleanála, beidh sé nó sí ciontach i gcion.

(9)  Aon duine a dhéanfaidh go feasach cabhair nó cead a thabhairt do dhuine eile chun mainneachtain fógra forfheidhmiúcháin a chomhlíonadh, beidh sé nó sí ciontach i gcion.

(10)  Déanfar sonraí fógra forfheidhmiúcháin a thaifeadadh sa chlár.

(11)  (a)  Féadfaidh údarás pleanála, ar chúiseanna sonraithe, trí fhógra i scríbhinn chuig aon duine ar a seirbheálfar an fógra, agus, más cuí, chuig aon duine a rinne uiríoll faoi alt 152(1) (a), fógra forfheidhmiúcháin arna sheirbheáil faoin alt seo a tharraingt siar.

(b)  I gcás ina dtarraingeoidh údarás pleanála fógra forfheidhmiúcháin siar de bhun an fho-ailt seo nó i gcás ina bhfionnfaidh údarás pleanála gur comhlíonadh fógra forfheidhmiúcháin, taifeadfaidh an t-údarás sa chlár gur tarraingíodh siar an fógra forfheidhmiúcháin agus an chúis a bhí leis an tarraingt siar, nó gur comhlíonadh é, de réir mar is cuí.

(12)  Scoirfidh fógra forfheidhmiúcháin d'éifeacht a bheith leis 10 mbliana tar éis dháta seirbheála an fhógra faoi fho-alt (1) nó, má sheirbheáiltear fógra faoi fho-alt (3)(b), 10 mbliana tar éis dháta seirbheála an fhógra faoin bhfo-alt sin.

(13)  Ní cheisteoidh duine bailíocht fógra forfheidhmiúcháin de bhíthin amháin nár cuireadh in iúl don duine nó d'aon duine eile, seachas an duine ar ar seirbheáladh an fógra forfheidhmiúcháin, gur seirbheáladh an fógra forfheidhmiúcháin.

(14)  I dtuarascáil ó údarás áitiúil faoi alt 50 den Acht Rialtais Áitiúil, 1991, beidh mionsonraí maidir leis an líon fógraí forfheidhmiúcháin arna n-eisiúint faoin alt seo, leis an líon fógraí rabhaidh arna n-eisiúint faoi alt 153, leis an líon ionchúiseamh arna dtionscnamh faoi alt 157, agus leis an líon urghairí arna lorg faoi alt 160, ag an údarás sin.

Fógra forfheidhmiúcháin a eisiúint i gcásanna práinne.

155. —(1)  Más rud é, i dtuairim an údaráis pleanála, mar gheall ar chineál forbartha neamhúdaraithe agus ar aon chúinsí ábhartha eile, gur gá gníomh práinneach a dhéanamh maidir leis an bhforbairt neamhúdaraithe, féadfaidh sé, d'ainneoin ailt 152 agus 153, fógra forfheidhmiúcháin a sheirbheáil faoi alt 154.

(2)  I gcás ina n-eiseofar fógra forfheidhmiúcháin de réir fho-alt (1), cuirfear é sin in iúl i scríbhinn, laistigh de dhá sheachtain tar éis dháta seirbheála an fhógra, d'aon duine a rinne uiríoll faoi alt 152(1) (a).

Pionóis i leith cionta.

156. —(1)  Aon duine a bheidh ciontach i gcion faoi ailt 58(4), 63, 151, 154, 205, 230(3), 239 agus 247, dlífear—

(a)  ar é nó í a chiontú ar díotáil, fíneáil nach mó ná £10,000,000, nó príosúnacht ar feadh téarma nach faide ná 2 bhliain, nó iad araon, a chur air nó uirthi, nó

(b)  ar é nó í a chiontú go hachomair, fíneáil nach mó ná £1,500, nó príosúnacht ar feadh téarma nach faide ná 6 mhí, nó iad araon, a chur air nó uirthi.

(2)  I gcás ina gciontófar duine i gcion dá dtagraítear i bhfo-alt (1) agus go leanfaidh sé nó sí den chion tar éis a chiontaithe nó a ciontaithe, beidh sé nó sí ciontach i gcion breise gach lá a leanfar den sárú agus, i leith gach ciona den sórt sin, dlífear—

(a)  ar é nó í a chiontú ar díotáil, fíneáil nach mó ná £10,000 in aghaidh gach lae a leanfar amhlaidh den chion, nó príosúnacht ar feadh téarma nach faide ná 2 bhliain, nó iad araon a chur air nó uirthi, ar choinníoll, má chiontaítear duine sna himeachtaí céanna in 2 chion breise den sórt sin nó níos mó, nach faide ná 2 bhliain an téarma príosúnachta comhiomlán a dhlífear a chur air nó uirthi, nó

(b)  ar é nó í a chiontú go hachomair, fíneáil nach mó ná £400 in aghaidh gach lae a leanfar amhlaidh den chion, nó príosúnacht ar feadh téarma nach faide ná 6 mhí, nó iad araon a chur air nó uirthi, ar choinníoll, má chiontaítear duine sna himeachtaí céanna in 2 chion breise den sórt sin nó níos mó, nach faide ná 6 mhí an téarma príosúnachta comhiomlán a dhlífear a chur air nó uirthi.

(3)  I gcás ina gciontófar duine i gcion dá dtagraítear i bhfo-alt (1) a bhfuil i gceist ann déanmhas neamhúdaraithe a fhoirgniú, is é a bheidh san fhíneáil íosta—

(a)  ar é nó í a chiontú ar díotáil, an costas measta a ghabh leis an déanmhas a fhoirgniú nó £10,000, cibé acu is lú, nó

(b)  ar é nó í a chiontú go hachomair, an costas measta a ghabh leis an déanmhas a fhoirgniú nó £500, cibé acu is lú,

ach amháin i gcás inar féidir leis an duine a chiontófar a shuíomh chun sástacht na cúirte nach bhfuil an acmhainn airgeadais is gá aige nó aici chun an fhíneáil íosta a íoc.

(4)  Aon duine a bheidh ciontach i gcion faoin Acht seo seachas cion dá dtagraítear i bhfo-alt (1) (nó cion breise faoi fho-alt (2)) dlífear, ar é nó í a chiontú go hachomair, fíneáil nach mó ná £1,500 nó, de rogha na cúirte, príosúnacht ar feadh téarma nach faide ná 6 mhí, nó iad araon, a chur air nó uirthi.

(5)  Má leantar tar éis an chiontaithe den sárú a gciontaítear duine ina leith faoi alt 46(11), 208(2) (b)252(9), beidh an duine sin ciontach i gcion breise gach lá a leanfar den sárú agus, i leith gach ciona den sórt sin, dlífear, ar é nó í a chiontú go hachomair, fíneáil nach mó ná £400 a chur air nó uirthi.

(6)  In ionchúiseamh i leith ciona faoi ailt 151 agus 154, ní gá don ionchúiseamh a shuíomh, agus toimhdeofar go dtí go suífidh an cosantóir a mhalairt, gurbh fhorbairt agus nárbh fhorbairt dhíolmhaithe ab ábhar don ionchúiseamh.

(7)  I gcás inar seirbheáladh fógra forfheidhmiúcháin faoi alt 154, is cosaint é ar ionchúiseamh faoi alt 151154 má chruthaíonn an cosantóir gur ghlac sé nó sí gach beart réasúnach chun a áirithiú go gcomhlíonfaí an fógra forfheidhmiúcháin.

(8)  Ar chiontú i gcion faoi alt 154, féadfaidh an chúirt, i dteannta na pionóis a shonraítear i bhfo-ailt (1) agus (2) a ghearradh, a ordú don duine a ciontaíodh na bearta a ghlacadh a shonraítear san fhógra forfheidhmiúcháin a ghlacadh.

Cionta a ionchúiseamh.

157. —(1)  Faoi réir alt 149, féadfaidh údarás pleanála imeachtaí achoimre i leith ciona faoin Acht seo a thionscnamh agus a thabhairt ar aghaidh cibé acu a rinneadh nó nach ndearnadh an cion i limistéar feidhme an údaráis.

(2)  D'ainneoin alt 10 (4) den Petty Sessions (Ireland) Act, 1851, agus faoi réir fho-alt (3) den alt seo, féadfar imeachtaí achoimre a thosú—

(a)  aon tráth laistigh de 6 mhí ón dáta a ndearnadh an cion, nó

(b)  aon tráth laistigh de 6 mhí ón dáta a dtiocfaidh fianaise ar iúl an duine a thionscnóidh na himeachtaí, ar fianaise í is leor, i dtuairim an duine sin, chun imeachtaí a fhírinniú,

cibé acu is déanaí.

(3)  Chun críocha an ailt seo, beidh deimhniú arna shíniú ag an duine, nó thar ceann an duine, a thionscnóidh na himeachtaí i dtaobh an dáta nó na ndátaí ar tháinig fianaise a thuairiscítear i bhfo-alt (2) (b) ar a iúl nó ar a hiúl ina fhianaise ar an dáta nó ar na dátaí agus, maidir le doiciméad a airbheartóidh gur deimhniú é faoin alt seo agus a bheith sínithe amhlaidh, measfar, in aon imeachtaí dlíthiúla, gur síníodh amhlaidh é agus glacfar mar fhianaise é gan cruthúnas ar shíniú an duine a airbheartaíonn gurb é nó gurb í a shínigh an deimhniú, mura suífear a mhalairt.

(4)  (a)  Ní eiseofar aon litir rabhaidh nó fógra forfheidhmiúcháin agus ní thionscnófar aon imeachtaí i leith ciona faoin gCuid seo—

(i)  maidir le forbairt nach mbeidh aon chead deonaithe ina leith, tar éis seacht mbliana ón dáta a tosaíodh ar an bhforbairt;

(ii)  maidir le forbairt a mbeidh cead deonaithe ina leith faoi Chuid III, tar éis seacht mbliana dar tosach, maidir leis an gcead lena n-údaraítear an fhorbairt, ar dhul in éag don tréimhse chuí, de réir bhrí alt 40, nó, de réir mar a bheidh, don tréimhse arna fadú faoi alt 42.

(b)  D'ainneoin mhír (a), féadfar imeachtaí a thionscnamh aon tráth i leith aon choinníll a bhaineann le talamh a úsáid agus a bhfuil an cead faoina réir.

(c)  Toimhdeofar, go dtí go gcruthófar a mhalairt, gur tionscnaíodh imeachtaí laistigh den tréimhse chuí.

(5)  Ní thionscnófar imeachtaí i leith cionta eile faoin Acht seo tráth is déanaí ná 7 mbliana ón dáta a líomhnaíodh go ndearnadh an cion lena mbaineann.

Cionta ag comhlachtaí corpraithe.

158. —(1)  I gcás ina ndéanfaidh comhlacht corpraithe nó duine a bheidh ag gníomhú thar ceann comhlachta chorpraithe cion faoin Acht seo agus go gcruthófar go ndearnadh amhlaidh é le toiliú, le cúlcheadú nó le ceadú, nó gur éascaíodh a dhéanamh le haon fhaillí ar thaobh, aon duine is stiúrthóir, bainisteoir, rúnaí nó oifigeach eile de chuid an chomhlachta nó duine a d'airbheartaigh a bheith ag gníomhú in aon cháil den sórt sin, beidh an duine sin ciontach i gcion freisin agus dlífear imeachtaí a shaothrú ina choinne nó ina coinne agus é nó í a phionósú amhail is dá mbeadh sé nó sí ciontach sa chion céadluaite.

(2)  I gcás gnóthaí comhlachta chorpraithe a bheith á mbainistiú ag a chomhaltaí, beidh feidhm ag fo-alt (1) i ndáil le gníomhartha agus mainneachtainí comhalta i dtaca lena fheidhmeanna nó lena feidhmeanna bainistíochta amhail is dá mba stiúrthóir ar an gcomhlacht corpraithe é nó í.

Fíneálacha a íoc le húdaráis phleanála.

159. —I gcás ina ngearrfaidh cúirt fíneáil nó ina ndaingneoidh nó ina n-athróidh sí fíneáil arna gearradh ag cúirt eile i leith ciona faoin Acht seo, forálfaidh sí le hordú go n-íocfar méid na fíneála leis an údarás pleanála, agus féadfaidh an t-údarás an íocaíocht a fhorfheidhmiú amhail is dá mbeadh sí dlite dó ar scór foraithne nó ordaithe arna déanamh nó arna dhéanamh ag an gcúirt in imeachtaí sibhialta.

Urghairí i ndáil le forbairt neamhúdaraithe.

160. —(1)  I gcás ina mbeidh forbairt neamhúdaraithe déanta nó á déanamh nó inar dóigh go ndéanfar í, nó ina bhfuiltear tar éis leanúint di nó ag leanúint di nó inar dóigh go leanfar di, féadfaidh an Ard-Chúirt nó an Chúirt Chuarda, ar iarratas ó údarás pleanála nó ó aon duine eile, cibé acu atá nó nach bhfuil leas sa talamh ag an duine, a cheangal ar aon duine, le hordú, aon ní a dhéanamh nó gan é a dhéanamh, nó scor d'aon ní a dhéanamh, de réir mar a bheidh, is ní is dóigh leis an gCúirt is gá, agus a shonróidh sí san ordú, chun na nithe seo a leanas a chinntiú, de réir mar is cuí:

(a)  nach ndéanfar an fhorbairt neamhúdaraithe, nó nach leanfar di;

(b)  a mhéid is indéanta, go gcuirfear an bhail ar aon talamh arís a bhí air roimh thosach aon fhorbartha neamhúdaraithe;

(c)  go ndéanfar aon fhorbairt i gcomhréir leis an gcead a bhaineann leis an bhforbairt sin, nó le haon choinníoll a bhfuil an cead faoina réir.

(2)  Le linn ordú faoi fho-alt (1) a dhéanamh, féadfaidh an Chúirt, más cuí, a ordú go ndéanfar aon oibreacha, lena n-áirítear aon déanmhas nó gné eile a aisiriú, a athfhoirgniú, a dhíchur, a scartáil nó a athrú.

(3)  (a)  Is trí fhoriarratas a dhéanfar iarratas chuig an Ard-Chúirt nó chuig an gCúirt Chuarda ar ordú faoin alt seo agus féadfaidh an Chúirt, le linn di an ní a bhreithniú, cibé ordú eatramhach nó idirbhreitheach (más ann) is cuí léi a dhéanamh.

(b)  Faoi réir alt 161, féadfar cibé téarmaí agus coinníollacha (más ann) maidir le costais a íoc, is cuí leis an gCúirt, a bheith san ordú lena dtabharfar breith ar iarratas faoin alt seo.

(4)  (a)  Féadfar foráil a dhéanamh le rialacha cúirte maidir le hordú faoin alt seo a dhéanamh i gcoinne duine nach fios cé hé nó cé hí.

(b)  Beidh feidhm maidir leis an alt seo ag aon rialacha Cúirte iomchuí arna ndéanamh i leith alt 27 (a cuireadh isteach le halt 19 d'Acht 1992) d'Acht 1976, agus forléireofar iad sa chéill sin.

(5)  (a)  Maidir le hiarratas faoin alt seo chuig an gCúirt Chuarda, déanfar é chuig an mbreitheamh den Chúirt Chuarda don chuaird ina bhfuil an talamh is ábhar don iarratas.

(b)  Beidh dlínse ag an gCúirt Chuarda iarratas faoin alt seo a éisteacht agus breith a thabhairt air i gcás nach mó ná £200 luacháil inrátaithe na talún is ábhar don iarratas.

(c)  Féadfaidh an Chúirt Chuarda, chun críocha mhír (b), breith a thabhairt, i ndáil le talamh nár tugadh luacháil inrátaithe ina leith nó is ábhar do luacháil inrátaithe i dteannta talún eile, gur mhó, nó nár mhó, ná £200 a luacháil inrátaithe.

(d)  Más mó ná £200 luacháil inrátaithe aon talún is ábhar d'iarratas faoin alt seo, déanfaidh an Chúirt Chuarda, má dhéanann aon duine ag a bhfuil leas sna himeachtaí iarratas chuici chuige sin, na himeachtaí a aistriú chuig an Ard-Chúirt, ach is bailí d'aon ordú nó gníomh a rinneadh i gcúrsa na n-imeachtaí sin roimh an aistriú mura ndéanfaidh an Ard-Chúirt é a urscaoileadh nó a athrú le hordú.

(6)  (a)  Ní dhéanfar iarratas chuig an Ard-Chúirt nó chuig an gCúirt Chuarda ar ordú faoin alt seo—

(i)  maidir le forbairt nach mbeidh aon chead deonaithe ina leith, tar éis tréimhse seacht mbliana a bheith caite ón dáta a tosaíodh ar an bhforbairt, nó

(ii)  maidir le forbairt a mbeidh cead deonaithe ina leith faoi Chuid III, tar éis tréimhse seacht mbliana a bheith caite, ar tréimhse í dar tosach, maidir leis an gcead lena n-údaraítear an fhorbairt, ar dhul in éag don tréimhse chuí (de réir bhrí alt 40) nó, de réir mar a bheidh, don tréimhse chuí arna fadú faoi alt 42.

(b)  D'ainneoin mhír (a), féadfar iarratas ar ordú faoin alt seo a dhéanamh aon tráth i leith aon choinníll a bhfuil an fhorbairt faoina réir agus a bhaineann le húsáid leanúnach na talún.

(7)  I gcás inar lorgaíodh ordú faoin alt seo, féadfar aon ghníomh forfheidhmiúcháin eile faoin gCuid seo a thosú nó féadfar leanúint de.

Costais ionchúiseamh agus iarratas ar urghairí.

161. —(1)  Déanfaidh an chúirt, mura deimhin léi go bhfuil cúiseanna speisialta substaintiúla ann gan déanamh amhlaidh, a ordú don duine costais agus caiteachais na caingne, arna dtomhas ag an gcúirt, a íoc—

(a)  i gcás ina gciontaítear duine i gcion faoin gCuid seo, leis an údarás pleanála, nó

(b)  i gcás ina mbeidh ordú déanta i leith an duine faoi alt 160, leis an údarás pleanála nó le haon duine eile, de réir mar is cuí.

(2)  I gcás ina mbeidh costais nó caiteachais le híoc leis an údarás, áireofar iontu aon chostais nó caiteachais den sórt sin a bheidh tabhaithe le réasún ag an údarás i ndáil leis an gcion a imscrúdú, a bhrath agus a ionchúiseamh nó i ndáil leis an ordú, de réir mar is cuí, lena n-áirítear costais arna dtabhú i leith luach saothair agus caiteachais eile fostaithe, sainchomhairleoirí agus comhairleoirí.

Fianaise ar chead.

162. —(1)  In aon imeachtaí i leith ciona faoin Acht seo, is faoin gcosantóir a bheidh sé a chruthú go bhfuil aon chead arna dheonú faoi Chuid III ar marthain.

(2)  D'ainneoin fho-alt (1) den alt seo, ní cosaint é ar ionchúiseamh faoin gCuid seo má chruthaíonn an cosantóir go ndearna sé nó sí iarratas ar chead nó gur deonaíodh cead dó nó di faoi alt 34(12)

(a)  ón tráth a tionscnaíodh imeachtaí faoin gCuid seo,

(b)  ón dáta a cuireadh litir rabhaidh amach faoi alt 152, nó

(c)  ón dáta a seirbheáladh fógra forfheidhmiúcháin i gcás práinne de réir alt 155.

(3)  Ní dhéanfar aon ghníomh forfheidhmiúcháin faoin gCuid seo (lena n-áirítear iarratas faoi alt 160) a bhac nó a tharraingt siar mar gheall ar iarratas ar chead a choinneáil faoi alt 34(12) nó mar gheall ar dheonú an cheada sin.

Ní bheidh gá le cead le haghaidh aon oibreacha a cheanglaítear faoin gCuid seo.

163. —D'ainneoin Chuid III, ní bheidh gá le cead i leith forbartha a cheanglófar le fógra faoi alt 154 nó le hordú faoi alt 160 (gan forbairt a bhfuil cead ann iarbhír lena haghaidh faoi Chuid III a áireamh).

Socruithe idirthréimhseacha maidir le cionta.

164. —D'ainneoin aon aisghairm ar aon achtachán (“achtachán aisghairthe”) a dhéantar leis an Acht seo, i gcás ina mbeidh imeachtaí tionscanta i leith aon chiona faoin achtachán aisghairthe, nó ina mbeidh fógra forfheidhmiúcháin nó fógra rabhaidh (de réir bhrí na bhforálacha iomchuí) eisithe faoi aon fhoráil den achtachán aisghairthe, nó ina mbeidh iarratas déanta chuig Cúirt faoi alt 27 d'Acht 1976, leanfaidh an fhoráil iomchuí, a raibh feidhm aici roimh an aisghairm, d'fheidhm a bheith aici amhlaidh go dtí go mbeidh na himeachtaí críochnaithe, go mbeidh na fógraí comhlíonta nó tarraingthe siar nó go mbeidh breith tugtha ar an iarratas, de réir mar a bheidh.