As Ann Déscrolláil

Help

Cuir Déscrolláil ar siúl chun an dá leagan a scrolláil le chéile.

[EN]

Uimhir 2 de 1930.


[EN]

ACHT NA SÉADCHOMHARTHAÍ NÁISIÚNTA, 1930.


ACHT CHUN SOCRÚ DO DHÉANAMH CHUN SÉADCHOMHARTHAÍ NÁISIÚNTA DO CHOSAINT AGUS DO BHUAN-CHIMEÁD AGUS CHUN RUDAÍ ÁRSA DO BHUAN-CHIMEÁD I SAORSTÁT ÉIREANN AGUS CHUN SOCRÚ DO DHÉANAMH I dTAOBH NITHE EILE BHAINEAS LEIS NA NITHE ROIMHRÁITE.

[26adh Feabhra, 1930.]

ACHTUIGHEADH OIREACHTAS SHAORSTáIT ÉIREANN MAR LEANAS:— [EN]

CUID I.

Roimhraiteach agus Generalta.

[EN]

Gearr-theideal.

1.—Féadfar Acht na Séadchomharthaí Náisiúnta, 1930, do ghairm den Acht so.

[EN]

Mínithe.

2.—San Acht so—

[EN]

cialluíonn an abairt “an tAire” an tAire Airgid;

[EN]

cialluíonn an abairt “na Coimisinéirí” Coimisinéirí na nOibreacha Puiblí in Éirinn;

[EN]

cialluíonn agus foluíonn an abairt “údarás áitiúil” comhairle chontae, comhairle chontae-bhuirge no bhuirge eile, agus comhairle bhailecheanntair;

[EN]

nuair a húsáidtear an focal “únaer” maidir le séadchomhartha náisiúnta cialluíonn sé an té go bhfuil estát no leas aige sa tséadchomhartha san de thurus na huaire de shaghas a thugann teideal do é bheith ina sheilbh féin aige;

[EN]

foluíonn an focal “séadchomhartha” foirgint, déanmhas, no tógáil ar bith, ar n-a dhéanamh go saordha i bpáirt no go hiomlán, ar dhruim talmhan no fé, pe'ca greamuithe den talamh do no nách eadh, agus aon uaimh, cloch, no rud aiceanta eile, pe'ca cuid den talamh é no nách eadh, no pe'ca ceangailte den talamh do no nách eadh, do snoigheadh no do dealbhadh no ar ar hoibríodh go saordha no (maran cuid den talamh é) a dheabhruíonn bheith ar n-a chur no ar n-a shocrú in ionad d'aon ghnó, agus aon tuama no uaigh no taisce adhlacain roimh-stairiúil no ársa, ach ní fholuíonn sé aon fhoirgint atá i ngnáth-úsáid de thurus na huaire chun crícheanna eaglasta;

[EN]

cialluíonn an abairt “séadchomhartha náisiúnta” séadchomhartha no iarsma séadchomhartha gur fiú don náisiún é bhuan-chimeád toisc a shuimiúla atá sé maidir le cúrsaí staire, ailtireachta, béaloidis, ealadhan, no ársaíochta agus foluíonn sí fós (ach ní i slí go gcuirfí teora le léiriú an mhínithe ghenerálta san roimhe seo ná go leathnófaí é ná go ndéanfaí éinní eile leis) gach séadchomhartha i Saorstát Éireann le n-ar bhain an Ancient Monuments Protection Act, 1882, díreach roimh an Acht so do rith, agus léireofar an abairt sin mar abairt fholuíonn ní hamháin an séadchomhartha féin ach ina theanta san ionad an tséadchomhartha agus an tslí isteach chuige agus fós pé méid tailimh atá teoranta leis an ionad san agus a theastóidh chun an séadchomhartha do dhaingniú no do chlúdach no do chosaint ar shlí eile ar dhíobháil no chun a thaithneamhacht do bhuan-chimeád;

[EN]

nuair a húsáidtear an abairt “cimeád i dtreo” maidir le séadchomhartha náisiúnta foluíonn sí an séadchomhartha san do ghlana agus do dheisiú, ráil do chur timpeal air, agus é do dhaingniú agus do chlúdach, agus pé gníomhartha agus rudaí eile do dhéanamh is riachtanach no is oiriúnach chun a bhuanchimeádtha no a chosanta, agus is dá réir sin a léireofar focail atá gaolmhar di sin;

[EN]

cialluíonn an abairt “rud ársa” áirnéis ar bith, oibrithe no leathoibrithe no neamh-oibrithe, gur mó go mór an méid is fiú é toisc a shuimiúla atá sé maidir le cúrsaí ársaíochta no toisc baint do bheith aige le haon ní no duine i stair na hÉireann ná mar is fiú ann féin é (agus a luach mar rud ealadhanta d'áireamh), agus foluíonn an abairt sin sean-iarsma duine agus ainmhí ach ní fholuíonn sí éadáil fholuithe do fuarthas agus nár leig an Stát uaidh a cheart inti.

[EN]

Costaisí.

3.—(1) Is amach as airgead a sholáthróidh an tOireachtas a híocfar na costaisí fé n-a raghaidh an tAire ag cur an Achta so i bhfeidhm do.

[EN]

(2) Sa mhéid go gceadóidh an tAire é is amach as airgead a sholáthróidh an tOireachtas a híocfar na costaisí fé n-a raghaidh na Coimisinéirí agus an tAire Oideachais fé seach ag cur an Achta so in éifeacht dóibh.

[EN]

(3) Is tríd an ráta dealbhais agus, i gcás Comhairle contae, mar mhuirear ar an gcontae iomláin a cruinneofar na costaisí fé n-a raghaidh údarás áitiúil ag cur an Achta so in éifeacht dóibh.

[EN]

(4) An méid d'fho-alt (1) d'alt 25 den Irish Church Act, 1869, le n-a gceangailtear ar na Coimisinéirí an tsuim íocann no Coimisinéirí Maoine Saolta Eaglaise in Éirinn le rúnaí na gCoimisinéirí fén bhfo-alt san do chur chun na heaglaisí, na foirgintí, agus na déanmhaisí luaidhtear sa bhfo-alt san do chimeád i dtreo, scuirfe sé d'éifeacht do bheith aige agus achtuítear leis seo ina ionad san go n-íocfar isteach sa Stát-Chiste no go gcuirfear chun tairbhe dho, i pé slí ordóidh an tAire, na súncála agus na cistí atá ar seilbh ag na Coimisinéirí no ag á rúnaí le linn an Achta so do rith agus is ionann agus an tsuim sin íocann na Coimisinéirí Maoine Saolta Eaglaise in Éirinn leis an rúnaí sin amhlaidh.

[EN]

(5) Féadfaidh na Coimisinéirí no údarás áitiúil saor-shíntiúisí airgid do ghlaca chun no mar chabhair chun íoctha an chostais a bheidh ortha maidir le séadchomhartha náisiúnta ar bith darab únaerí no caomhnóirí iad do chimeád i dtreo.

[EN]

Athghairm.

4.—Na hachtacháin a luaidhtear sa Sceideal a ghabhann leis an Acht so athghairmtear leis seo iad sa mhéid a luaidhtear sa tríú colún den Sceideal san.

CUID II.

Seadchomharthai Naisiunta do Chaomhna, do Thogaint ar Seilbh, etc.

[EN]

Séadchomharthaí náisiúnta do chaomhna.

5.—(1) Féadfaidh únaer séadchomhartha náisiúnta (nách foirgint atá ar seilbh mar thigh chomhnaithe ag duine ar bith seachas duine ar fostú mar airigheach uirthi no líntighe an airighigh sin) le dintiúir, d'ainneoin aon iontaobhais, críche puiblí, eire no muirir a dheineann deifir don tséadchomhartha san—

[EN]

(a) le haontú na gCoimisinéirí, na Coimisinéirí do cheapa chun bheith ina gcaomhnóirí don tséadchomhartha san, no

[EN]

(b) le haontú an údaráis áitiúla gur ina líomatáiste feidhmiúcháin atá an séadchomhartha san suidhte, an t-údarás áitiúil sin do cheapa chun bheith ina gcaomhnóirí don tséadchomhartha san.

[EN]

(2) Pé uair a ceapfar údarás áitiúil le dintiúir fén alt so chun bheith ina gcaomhnóirí do shéadchomhartha náisiúnta, déanfaidh an t-údarás áitiúil sin an ceapa san agus cineál agus suidheamh an tséadchomhartha do chur in úil do sna Coimisinéirí láithreach.

[EN]

(3) I gcás na Coimisinéirí no údarás áitiúil do cheapa le dintiúir fén alt so chun bheith ina gcaomhnóirí do shéadchomhartha náisiúnta, leanfaidh as san na nithe seo leanas, sé sin le rá:—

[EN]

(a) leanfaidh únaereacht an tséadchomhartha san de bheith dílsithe san té is únaer ar an séadchomhartha san de thurus na huaire chun an estáit agus an leasa chéanna do bheadh inti agus fé réir na n-iontaobhas, na gcrícheanna puiblí, na n-eirí, agus na muirear gcéanna do bheadh ag gabháil léi dá mba ná déanfaí an dintiúir sin ach beidh sí fé réir na bpríbhléid, na gcomhacht, agus na ndualgas a bhronnann no chuireann an tAcht so ar na Coimisinéirí no ar an údarás áitiúil sin (pe'ca aca é);

[EN]

(b) beidh an dintiúir sin ina cheangal ar an únaer a dhéanfaidh é agus ar gach duine bheidh ag éileamh ina dhiaidh sin tríd an únaer sin no fé agus ar gach duine eile do bheadh an uair sin, no do thiocfadh chun bheith ina dhiaidh sin, fé cheangal ag leithliú do déanfaí ar an séadchomhartha san ar n-a dhíol ar chomaoine luachmhair don únaer sin díreach roimh an dintiúir sin do dhéanamh agus fós beidh sé ina cheangal ar gach duine bheidh an uair sin i dteideal eire no muirir ar an talamh san, no ar dhuine ar bith a bheidh ag éileamh tré no fé dhuine ar bith den tsórt san;

[EN]

(c) duine ar bith a thiocfaidh chun bheith ina únaer ar an séadchomhartha san tar éis an dintiúir sin do bheith déanta agus ná beidh fé cheangal an dintiúra san, féadfa sé, aon uair, le linn é bheith ina únaer amhlaidh, deire do chur le caomhnóireacht na gCoimisinéirí no an údaráis áitiúla san (pe'ca aca é), maidir leis an séadchomhartha san, tré fhógra i scríbhinn do thabhairt do sna Coimisinéirí no don údarás áitiúil sin (pe'ca aca é) go bhfuil sé ag cur deire léi, ach mara dtugtar agus go dtí go dtabharfar an fógra san amhlaidh leanfaidh an chaomhnóireacht san chó hiomlán is dá mbeadh an t-únaer sin fé cheangal an dintiúra san.

[EN]

Caomhnóireacht fé achtacháin athghairmthe.

6.—I gcás na Coimisinéirí no údarás áitiúil do bheith, díreach roimh an Acht so do rith, ina gcaomhnóirí do shéadchomhartha náisiúnta de bhua dintiúra do rinneadh fé Acht a hathghairmtear leis an Acht so beidh éifeacht ag na forálacha so leanas, sé sin le rá:—

[EN]

(a) beidh an dintiúir sin ina cheangal ar gach duine ar a mbeadh sé ina cheangal dá mba ná rithfí an tAcht so;

[EN]

(b) beidh ag an únaer (mar a mínítear é leis an Acht fé n-ar dineadh an dintiúir sin) an t-estát, an ceart, an teideal, agus an leas céanna, ar gach slí, sa tséadchomhartha san agus chuige, do bheadh aige dá mba ná déanfaí na Coimisinéirí no an t-údarás áitiúil, pe'ca aca é, do cheapa amhlaidh mar chaomhnóirí don tséadchomhartha san:

[EN]

(c) leanfaidh na Coimisinéirí no an t-údarás áitiúil, pe'ca aca é, de bheith ina gcaomhnóirí don tséadchomhartha san de bhua an dintiúra san go dtí go gcuirfear deire leis an gcaomhnóireacht san tré únaer ar an séadchomhartha san, ná beidh fé cheangal an dintiúra san, do thabhairt fógra i scríbhinn do sna Coimisinéirí no don údarás áitiúil, pe'ca aca é;

[EN]

(d) d'ainneoin éinní atá san alt so beidh ag na Coimisinéirí no ag an údarás áitiúil, pe'ca aca é, gach comhacht, príbhléid agus dualgas, maidir leis an séadchomhartha san, a bronntar no a cuirtear ortha leis an Acht so maidir le séad-chomharthaí náisiúnta dar caomhnóirí iad.

[EN]

Caomhnóireacht d'aistriú chun na gCoimisinéirí.

7.—(1) Má ceaptar údarás áitiúil, le dintiúir fén Acht so, chun bheith ina gcaomhnóirí do shéadchomhartha náisiúnta féadfaidh an t-údarás áitiúil sin, le toiliú únaera an tséadchomhartha san agus le toiliú na gCoimisinéirí, an chaomhnóireacht san d'aistriú chun na gCoimisinéirí le dintiúir agus, ar bheith déanta don aistriú san amhlaidh, beidh ag an dintiúir sin le n-ar ceapadh an t-údarás áitiúil sin chun bheith ina gcaomhnóirí amhlaidh éifeacht feasta fén Acht so fé is dá ndeirtí ann na Coimisinéirí do cheapa chun bheith ina gcaomhnóirí don tséadchomhartha san.

[EN]

(2) I gcás na Coimisinéirí do bheith ceaptha le dintiúir fén Acht so, no fé Acht a hathghairmtear leis an Acht so, chun bheith ina gcaomhnóirí do shéadchomhartha náisiúnta féadfaidh na Coimisinéirí, le toiliú únaera an tséadchomhartha san agus le toiliú an údaráis áitiúla gur ina líomatáiste feidhmiúcháin atá an séadchomhartha san suidhte, an chaomhnóireacht san d'aistriú chun an údaráis áitiúla san le dintiúir agus, ar bheith déanta don aistriú san amhlaidh, beidh ag an dintiúir le n-ar ceapadh na Coimisinéirí chun bheith ina gcaomhnóirí amhlaidh éifeacht feasta mar dhintiúir fén Acht so ag ceapa an údaráis áitiúla san chun bheith ina gcaomhnóirí don tséadchomhartha san.

[EN]

Orduithe buanchimeádtha.

8.—(1) Más léir don Aire, o thuarasgabháil a dhein an Chomhairle Chomhairlitheach no ar aon tslí eile, séadchomhartha atá, dar leis, ina shéadchomhartha náisiúnta do bheith i mbaol a scriosta, a dhíobháluithe, no a aistrithe, no do bheith á scriosa, á dhíobhálú, no á aistriú, no do bheith ag tuitim as a chéile tré fhaillí, féadfaidh an tAire, le hordú (dá ngairmtear ordú buanchimeádtha san Acht so), a chur in iontaoibh na gCoimisinéirí an séadchomhartha san do bhuan-chimeád.

[EN]

(2) Féadfaidh an tAire, le hordú ar n-a dhéanamh tar éis do dul i gcomhairle leis an gComhairle Chomhairlitheach, ordú buanchimeádtha do cheiliúra uair ar bith.

[EN]

(3) Déanfar gach ordú buan-chimeádtha agus gach ordú le n-a gceiliúrfar ordú buan-chimeádtha do leaga fé bhráid gach Tighe den Oireachtas chó luath agus is féidir é tar éis a dhéanta agus má dheineann ceachtar Tigh den Oireachtas, laistigh den lá is fiche shuidhfidh an Tigh sin ina dhiaidh sin, rún do rith ag cur an orduithe sin i nea-mbrí beidh an t-ordú san curtha i nea-mbrí dá réir sin ach beidh san gan dochar do dhleathacht éinní do deineadh fé roimhe sin.

[EN]

Eifeacht orduithe buanchimeádtha.

9.—Nuair a déanfar ordú buan-chimeádtha maidir le séadchomhartha náisiúnta, ansan, go dtí go gceiliúrfar an t-ordú san, beidh éifeacht ag na forálacha so leanas i dtaobh an tséadchomhartha san, sé sin le rá:—

[EN]

(1) féadfaidh oifigeach ar bith do sna Coimisinéirí a bheidh údaruithe go cuibhe acu chuige sin an séadchomhartha náisiúnta san d'iniúcha agus do scrúdú uair ar bith agus féadfa sé chun na críche sin dul isteach ar an séadchomhartha san agus ar aon tailte no in aon áitreabhacha eile;

[EN]

(2) mara mbeidh an séadchomhartha san ar seilbh mar áit chomhnaithe ag duine eile seachas duine ar fostú mar airigheach air no líntighe an duine sin féadfaidh na Coimisinéirí, más oiriúnach leo san do dhéanamh, iad féin do cheapa mar chaomhnóirí don tséadchomhartha san le hordú ar n-a dhéanamh le toiliú an Aire;

[EN]

(3) ordú ar bith a dhéanfaidh na Coimisinéirí á gceapa féin mar chaomhnóirí do shéadchomhartha náisiúnta leanfa sé i bhfeidhm faid a leanfaidh an t-ordú buanchimeádtha maidir leis an séadchomhartha san i bhfeidhm agus bronnfaidh agus cuirfidh ar na Coimisinéirí, faid a leanfaidh i bhfeidhm amhlaidh, na comhachta agus na dualgaisí céanna, i dtaobh an tséadchomhartha san, do bheadh acu dá ndeintí iad do cheapa mar chaomhnóirí dho le dintiúir fén Acht so.

[EN]

Séadchomhartha náisiúnta do bhronna ar na Coimisinéirí no ar údarás áitiúil.

10.—Duine ar bith ag a mbeidh seisin no seilbh ar shéadchomhartha náisiúnta chun estáit no leasa ar bith, féadfa sé (fé réir aon tsriantachta forchuirtear no ceada is gá do réir dlí) an séadchomhartha náisiúnta san do leithliú no do thiomna le dintiúir no le huacht, chó fada leis an estát no leis an leas san uile aige ann, do sna Coimisinéirí no don údarás áitiúil gur ina líomatáiste feidhmiúcháin atá an séadchomhartha san suidhte, agus féadfaidh na Coimisinéirí no an t-údarás áitiúil sin an leithliú no an tiomna san do ghlaca no do shéana, fé mar is rogha leo.

[EN]

Na Coimisinéirí do thógaint séadchomharthaí náisiúnta chucha.

11.—(1) Le toiliú an Aire féadfaidh na Coimisinéirí go héigeanta no tré chó-aontú séadchomhartha náisiúnta ar bith do thógaint chucha is dó leo is oiriúnach a thógaint chucha, agus féadfaidh na Coimisinéirí séadchomhartha náisiúnta do thógaint chucha amhlaidh pe'ca bheid féin no údarás áitiúil ina gcaomhnóirí dho no ná beid agus pe'ca bheidh ordú buan-chimeádtha i bhfeidhm ina thaobh no ná beidh.

[EN]

(2) Chun na Coimisinéirí do thógaint séadchomhartha náisiúnta chucha fén alt so déanfar Achtanna na gClásanna Talmhan d'ionchorparú leis an Acht so fé réir na n-atharuithe seo leanas, sé sin le rá:—

[EN]

(a) ní hionchorparófar leis an Acht so na forálacha bhaineann le barrachas talmhan do dhíol agus le feidhm do bhaint as an Acht speisialta agus as alt 133 den Lands Clauses Consolidation Act, 1845 (alt a bhaineann le cáin ar thalamh agus le ráta na mbocht), agus

[EN]

(b) i léiriú an Achta so agus na nAchtanna ionchorparuithe tuigfear gurb é an tAcht so an tAcht speisialta agus tuigfear gurb iad na Coimisinéirí bunuitheoirí an ghnótha, agus

[EN]

(c) is fé chó-shéala na gCoimisinéirí bheidh an banna is gá do réir alt 85 den Lands Clauses Consolidation Act, 1845, agus beidh an banna san ina leor-bhanna gan na hurraithe luaidhtear san alt san do bheith ann, agus

[EN]

(d) na rialacha atá in alt 2 den Acquisition of Land (Assessment of Compensation) Act, 1919, bainfid leis an gcás tar éis a n-atharuithe i slí, nuair a bheidh riail (2) de sna rialacha san á chur i mbaint leis an gcás, ná bacfar leis an méid is fiú rud ar n-a dhíol chun a easportálta agus dá réir sin go léireofar an abairt “sold in the open market” sa riail sin mar ní ná baineann ach le rud do dhíol chun a choinnithe i Saorstát Éireann, agus ná lomhálfar éinní mar gheall ar gur mór ag duine an rud san toisc baint phearsanta do bheith aige leis.

[EN]

(3) Sa mhéid go gceadóidh an tAire é, is amach as airgead a sholáthróidh an tOireachtas a híocfar an praghas no an eúiteamh is iníoctha ar thógaint séadchomhartha náisiúnta fén alt so agus na costaisí fé n-a raghaidh na Coimisinéirí i dtaobh na tógainte sin.

[EN]

(4) Ní thógfaidh na Coimisinéirí chucha fén alt so, gan toiliú Choimisiún Talmhan na hÉireann, séadchomhartha náisiúnta ar bith a bheidh ar thalamh no is cuid de thalamh a bheidh fé bhlianacht talamh-cheannaigh no 'nar deineadh có-aontú talamh-cheannaigh ina thaobh no a bheidh dílsithe no á dhílsiú i gCoimisiún Talmhan na hÉireann.

CUID III.

Seadchomharthai Naisiunta do Chosaint agus do Bhuan-Chimead.

[EN]

Déanfaidh caomhnóirí séadchomharthaí náisiúnta an céanna do chimeád i dtreo.

12.—(1) I gcás ina mbeidh na Coimisinéirí no údarás áitiúil ina n-únaerí ar shéadchomhartha náisiúnta no ina gcaomhnóirí dho déanfaidh na Coimisinéirí no an t-údarás áitiúil sin (pe'ca aca é) an séadchomhartha san do chimeád i dtreo agus, i gcás séadchomhartha ar bith dar caomhnóirí iad, beidh acu dhóibh féin, dá lucht oibre, dá ngníomhairí agus dá gceadúnaithe cead dul chun an tséadchomhartha san in aisce chun a iniúchta agus chun pé abhair do thabhairt chuige agus pé gníomhartha agus nithe do dhéanamh is dó leo do bheith riachtanach no oiriúnach chun a chimeádtha i dtreo.

[EN]

(2) I gcás ina mbeidh na Coimisinéirí no údarás áitiúil ina gcaomhnóirí do shéadchomhartha náisiúnta féadfaidh na Coimisinéirí no an t-údarás áitiúil sin (pe'ca aca é) có-aontú do dhéanamh le húnaer an tséadchomhartha san no le duine ar bith eile go ndéanfaidh an t-únaer no an duine eile sin an séadchomhartha san do chimeád i dtreo ar a chostas féin no ar chostas na gCoimisinéirí no an údaráis áitiúla san (pe'ca aca é).

[EN]

Séadchomharthaí d'aistriú go dtí músaeum.

13.—(1) I gcás ina mbeidh na Coimisinéirí no údarás áitiúil ina n-únaerí ar shéadchomhartha náisiúnta ná beidh greamuithe ná ceangailte den talamh no is féidir d'aistriú, cé greamuithe no ceangailte amhlaidh do, gan díobháil don tséadchomhartha féin ná don talamh dá mbeidh sé greamuithe no ceangailte, ansan, más dó leo gur mhaith an rud san do dhéanamh d'fhonn an séadchomhartha do chosaint no do bhuan-chimeád no ar mhaithe leis an ársaíocht no ar aon chúis eile, féadfaidh na Coimisinéirí no an t-údarás áitiúil sin (pe'ca aca é) an séadchomhartha san d'aistriú agus é do chur agus do chimeád i músaeum éigin puiblí i Saorstát Éireann a cheadóidh an tAire de thurus na huaire.

[EN]

(2) Gach séadchomhartha náisiúnta cuirfear i músaeum puiblí fén alt so beidh sé, faid a bheidh sé sa mhúsaeum san, le feiscint ag an bpuiblíocht ar nós na dtaisbeántán eile so mhúsaeum san.

[EN]

Toirmeasc ar dhíobháil do dhéanamh do shéadchomhartha náisiúnta.

14.—(1) Ní bheidh sé dleathach do dhuine ar bith (pe'ca únaer an tséadchomhartha é no nách eadh ná pe'ca bheidh seisin no seilbh aige ar estát no ar leas ann no ná beidh) ní ar bith acu so leanas do dhéanamh i dtaobh séadchomhartha náisiúnta gurb iad na Coimisinéirí no gur údarás áitiúil is únaerí air no is caomhnóirí dho no 'na mbeidh ordú buan-chimeádtha i bhfeidhm maidir leis, sé sin le rá:—

[EN]

(a) aon tséadchomhartha náisiúnta den tsórt san do leaga no d'aistriú i bpáirt no go hiomlán no é do ghné-mhille, d'agha-lot, no d'atharú, no díobháil do dhéanamh do no cur-isteach do dhéanamh air i slí ar bith, gan an toiliú a luaidhtear anso ina dhiaidh seo no ar aon chaoi seachas do réir an toilithe sin, no

[EN]

(b) an talamh do thochailt, do romhar, do threabha no do chorraighe i slí ar bith eile laistigh d'aon tséadchomhartha náisiúnta den tsórt san no ina thimpeall no i bhfogas do gan an toiliú a luaidhtear anso ina dhiaidh seo no ar aon chaoi seachas do réir an toilithe sin, no

[EN]

(c) aon tséadchomhartha náisiúnta den tsórt san no aon pháirt de do dhíol chun a easportála no d'easportáil.

[EN]

(2) Isé rud é an toiliú a luaidhtear anso roimhe seo ná, i gcás séadchomhartha náisiúnta gurb iad na Coimisinéirí is únaerí air no is caomhnóirí dho no 'na mbeidh ordú buan-chimeádtha i bhfeidhm maidir leis, toiliú na gCoimisinéirí i scríbhinn agus, i gcás séadchomhartha náisiúnta gur údarás áitiúil is únaerí air no is caomhnóirí dho, có-thoiliú na gCoimisinéirí agus an údaráis áitiúla san i scríbhinn.

[EN]

(3) Deintear leis seo na Coimisinéirí agus gach údarás áitiúil d'údarú fé seach toiliú den tsórt a luaidhtear sa bhfo-alt san roimhe seo do thabhairt uatha más dó leo agus pé uair is dó leo go bhfuil sé oiriúnach san do dhéanamh ar mhaithe leis an ársaíocht no ar chúis ar bith eile agus údaruítear dóibh leis seo fós pé coiníollacha agus sriantachtaí is oiriúnach leo do cheangal d'aon toiliú den tsórt san.

[EN]

(4) Gach duine dhéanfaidh gníomh no ní ar bith contrárdha d'aon cheann de sna forálacha san roimhe seo den alt so beidh sé ciontach i gcionta fén alt so agus ar a chiontú ann ar an slí achmair dlighfear fíneáil ná raghaidh thar caoga punt do chur air no, más rogha leis an gCúirt é, príosúntacht ar feadh aon téarma nách sia ná sé mhí no an fhíneáil sin agus an phríosúntacht san le chéile.

[EN]

(5) I gcás ina gciontófar duine i gcionta fén alt so féadfaidh an Chúirt a chiontóidh amhlaidh é, féadfa sí, le linn an chiontuithe sin agus i dteanta aon phionóis a forchuirfear fén alt so, a ordú don duine sin, más iad na Coimisinéirí is únaerí ar an séadchomhartha náisiúnta no is caomhnóirí don tséadchomhartha náisiúnta gur ina thaobh a dineadh an cionta no má bhíonn ordú buan-chimeádtha i bhfeidhm maidir leis an séadchomhartha san, pé suim d'íoc leis na Coimisinéirí shocróidh an Chúirt mar chostas réasúnta deisithe an damáiste do deineadh don tséadchomhartha san tríd an gcionta do dhéanamh no, más údarás áitiúil is únaeri ar an séadchomhartha san no is caomhnóirí dho, an tsuim sin d'íoc leis an údarás áitiúil sin, agus féadfaidh na Coimisinéirí no an t-údarás áitiúil sin (pe'ca aca é) an tsuim sin do bhaint amach fé is dá mba fhiacha síbhialta an tsuim sin agus fé is dá mba bhreithiúntas ón gCúirt go n-íocfaí fiacha síbhialta an tOrdú san, agus ar bhaint amach gach suime fé leith den tsórt san do sna Coimisinéirí no don údarás áitiúil sin cuirfid í chun an damáiste sin do dheisiú.

[EN]

(6) Ní oibreoidh éinní san alt so chun a údarú go ndéanfaí, i dtaobh séadchomhartha náisiúnta nách leis na Coimisinéirí ná le húdarás áitiúil, gníomh ar bith ná féadfaí do dhéanamh go dleathach, dá mba ná hachtófaí an t-alt so, gan toiliú an duine no na ndaoine uile ag a mbeidh seisin no seilbh ar an séadchomhartha san de thurus na huaire ná chun leigheas dlí ar bith do bhaint de dhuine ar bith den tsórt san do bheadh aige, maidir leis an ngníomh san do dhéanamh gan a thoiliú, dá mba ná hachtófaí an t-alt so.

[EN]

Comhairle, etc., o sna Coimisinéirí.

15.—(1) Má iarrann únaer séadchomhartha náisiúnta ortha é féadfaidh na Coimisinéirí comhairle do thabhairt don únaer sin i dtaobh cóiriú, buan-chimeád, no deisiú an tséad-chomhartha san.

[EN]

(2) Má dheineann únaer séad-chomhartha náisiúnta, ar chomhairle no le haontú na gCoimisinéirí, obair ar bith chun séadchomhartha náisiúnta do chóiriú, do bhuan-chimeád no do dheisiú, féadfaidh na Coimisinéirí ar iarratas an únaera san agus, más séadchomhartha náisiúnta é dar caomhnóirí iad féin, déanfaid, pe'ca iarrfar ortha é no ná hiarrfar, an obair sin do mhaoirsiú.

[EN]

(3) Mara n-orduighidh an tAire Airgid a mhalairt, éileoidh na Coimisinéirí agus íocfar leo, as comhairle thabharfaid uatha no as maoirseacht a dhéanfaid fén alt so, pé luach saothair ordóidh an tAire sin.

[EN]

An phuiblíocht do leigint isteach chun séadchomharthaí náisiúnta.

16.—(1) I gcás ina mbeidh na Coimisinéirí no údarás áitiúil ina n-únaerí ar shéadchomhartha náisiúnta no ina gcaomhnóirí dho, déanfaidh na Coimisinéirí no an t-údarás áitiúil sin (pe'ca aca é), fé réir forálacha an ailt seo, a leigint don phuiblíocht dul isteach agus breathnú ar an séadchomhartha san ar íoc pé éilimh (más ann do) ar chead dul isteach agus fé réir pé coiníollacha agus teoranta ordóidh na Coimisinéirí no an t-údarás áitiúil sin.

[EN]

(2) I gcás ina mbeidh na Coimisinéirí no údarás áitiúil ina gcaomhnóirí do shéadchomhartha náisiúnta de bhua dintiúra ar n-a dhéanamh fé Acht a hathghairmtear leis an Acht so, ní leigfear an phuiblíocht isteach chun an tséadchomhartha san fén alt so gan toiliú únaer an tséadchomhartha san, ar n-a thabhairt leis an dintiúir sin no ar shlí eile, ná ar chaoi ar bith seachas do réir an toilithe sin.

[EN]

(3) I gcás ina mbeidh na Coimisinéirí no údarás áitiúil ina gcaomhnóirí do shéadchomhartha náisiúnta de bhua dintiúra ar n-a dhéanamh fén Acht so agus toirmeasc ann, gan coiníoll no go gcoiníoll, in aghaidh na puiblíochta do leigint isteach chun an tséadchomhartha san, ní leigfear an phuiblíocht isteach chun an tséadchomhartha san gan toiliú únaer an tséadchomhartha san ná ar chaoi ar bith seachas do réir an toilithe sin ná ar chaoi ar bith seachas do réir na bhforálacha sa dintiúir sin (más ann dóibh) i dtaobh daoine do leigint isteach amhlaidh.

[EN]

Cuirp d'adhlaca i séadchomharthaí náisiúnta.

17.—(1) I gcás ina mbeidh na Coimisinéirí no údarás áitiúil ina n-únaerí ar shéadchomhartha náisiúnta no ina gcaomhnóirí do shéadchomhartha náisiúnta is foirgint eaglasta féadfaidh na Coimisinéirí, más dó leo agus pé uair is dó leo gur gá no gur mhaith an rud san do dhéanamh, a thoirmeasc le hordú cuirp dhaoine marbha d'adhlaca (ach amháin mar a luaidhtear anso ina dhiaidh seo) laistigh den tséadchomhartha náisiúnta san no laistigh de pé faid uaidh a bheidh luaidhte san ordú san, ach ní déanfar aon ordú den tsórt san i dtaobh séadchomhartha náisiúnta gur údarás áitiúil is únaerí air no is caomhnóirí dho ach amháin ar iarratas no le toiliú an údaráis áitiúla san.

[EN]

(2) Féadfaidh na Coimisinéirí a cheadú gan ordú dhéanfaid fén alt so do dhul i ngníomh maidir le corp pé duine no cuirp pé daoine d'adhlaca is dó leo is ceart agus a bheidh luaidhte no tuairiscithe san ordú san, agus, i gcás tuama no áit adhlacain eile do bheith i séadchomhartha no fé shéadchomhartha go mbeifear ar aigne ordú do dhéanamh ina thaobh fén alt so agus teideal ag únaerí an tséadchomhartha san go ndéanfaí a gcuirp féin agus cuirp dhaoine dá muirghin d'adhlaca ann tar éis bháis dóibh agus é do ghnás san do dhéanamh, ceadóidh na Coimisinéirí gan an t-ordú san do dhul i ngníomh maidir leis na cuirp sin d'adhlaca sa tuama no san áit adhlacain eile sin.

[EN]

(3) Má deintear ordú fén alt so i dtaobh séadchomhartha náisiúnta ní bheidh sé dleathach do dhuine ar bith aon chloch cinn, lia tuama, ráil no déanmhas eile den tsórt san do chur suas ar uaigh ar bith no ina timpeall laistigh den tséadchomhartha san no fé n-a iadh gan toiliú na gCoimisinéirí no an údaráis áitiúla (pe'ca aca é) is únaerí ar an séadchomhartha san no is caomhnóirí dho.

[EN]

(4) Gach duine dhéanfaidh no a chuirfidh fé ndeár no a thabharfaidh chun críche corp duine mhairbh d'adhlaca laistigh de shéadchomhartha náisiúnta no fé n-a iadh contrárdha d'ordú ar n-a dhéanamh fén alt so no a dhéanfaidh aon chloch cinn, lia tuama, ráil no déanmhas eile den tsórt san do chur suas ar uaigh ar bith no ina timpeall no a chuirfidh fé ndeár no a thabharfaidh chun críche aon déanmhas den tsórt san do chur suas amhlaidh contrárdha don alt so, beidh sé ciontach i gcionta fén alt so agus ar a chiontú ann ar an slí achmair dlighfear fíneáil ná raghaidh thar fiche punt do chur air.

[EN]

Táibhléadaí do chur ar shéadchomharthaí náisiúnta stairiúla.

18.—Féadfaidh na Coimisinéirí no údarás áitiúil, le toiliú únaer séadchomhartha náisiúnta go mbeidh stair ag baint leis agus a bheidh i gcás údaráis áitiúla, laistigh dá líomatáiste feidhmiúcháin, féadfaid táibhléad, pláta, scríbhinn, no fógra eile ag innsint na nithe i dtaobh an tséadchomhartha náisiúnta san is bun le n-a bheith ina rud stairiúil do chur ar an séadchomhartha náisiúnta san no a chur fé ndeár san do dhéanamh.

[EN]

Smacht ar fhógráin ar shéadchomharthaí náisiúnta.

19.—Cuirfear leis na crícheanna agus beidh ar na crícheanna chun ar féidir fo-dhlithe do dhéanamh fén Advertisements Regulation Act, 1907, rialáil do dhéanamh i dtaobh fógráin do thaisbeáint, agus srian agus cosc do chur le fógráin do thaisbeáint, ar shéadchomhartha náisiúnta ar bith no ann no ina leithéidí sin d'áiteanna in aice aon tséadchomhartha den tsórt san agus ar a leithéid sin de shlí no le n-a leithéidí sin de mheain go mbainfí o thaithneamhacht an tséadchomhartha san.

CUID IV.

Ilghneitheach.

[EN]

Féadfaidh na Coimisinéirí séadchomharthaí náisiúnta do scrúdú.

20.—(1) Féadfaidh na Coimisinéirí, aon uair agus o am go ham, a chur fé ndeár go ndéanfaidh a n-oifigigh scrúduithe agus tuarasgabhála ar shéadchomharthaí náisiúnta fé mar ordóidh na Coimisinéirí go generálta no maidir le haon tséadchomhartha áirithe.

[EN]

(2) Chun séadchomhartha náisiúnta ar bith do scrúdú fén alt so, féadfaidh oifigeach ar bith do sna Coimisinéirí dul isteach ar an séadchomhartha náisiúnta san agus ar aon tailte agus in aon áitreabhacha eile agus gach ní do dhéanamh ansan a mheasfa sé do bheith riachtanach chun crícheanna an scrúduithe sin.

[EN]

(3) Gach duine dhéanfaidh bac no aon chur-isteach eile ar oifigeach do sna Coimisinéirí agus é ag feidhmiú comhachta ar bith dá mbeidh aige fén alt so beidh sé ciontach i gcionta fén alt so agus ar a chiontú ann ar an slí achmair dlighfear fíneáil ná raghaidh thar cúig puint do chur air.

[EN]

Comhairle Chomhairlitheach na Séadchomharthaí Náisiúnta.

21.—(1) Déanfaidh an tAire, le hordú, comhairle chomhairlitheach ar a dtabharfar mar theideal agus mar ainm Comhairle Chomhairlitheach na Séadchomharthaí Náisiúnta (dá ngairmtear an Chomhairle Chomhairlitheach san Acht so) do bhunú chun comhairle agus congnamh do thabhairt do sna Coimisinéirí i dtaobh éinní thiocfaidh de dhruim forálacha an Achta so do chur i bhfeidhm no a bhainfidh leis sin no i dtaobh éinní eile bhaineann le séadchomharthaí náisiúnta agus le n-a gcosaint agus le n-a mbuan n-chimeád.

[EN]

(2) Isiad a bheidh ar an gComhairle Chomhairlitheach ná Cimeádaí Sean-sheod Éireann sa Mhúsaeum Náisiúnta agus oifigeach do sna Coimisinéirí ainmneoidh an tAire chuige sin o am go ham, mar bhaill ex-officio, agus pé méid daoine eile (ar a n-áirítear ionadaithe do sna cóluchtaí seo leanas, eadhon, Acadamh Ríoga na hÉireann, Cumann Ríoga Seanchaí na hÉireann agus Fundúireacht Ríoga Ailtirí na hÉireann), mar bhaill ainmnithe, ainmneoidh an tAire chun bheith ina mbaill di.

[EN]

(3) Marab éag no eirghe as roimhe sin do beidh gach ball ainmnithe den Chomhairle Chomhairlitheach ina bhall amhlaidh go ceann trí mblian o dháta a ainmnithe agus ní níos sia ná san ach beidh sé ion-athainmnithe.

[EN]

(4) Tiocfaidh an Chomhairle Chomhairlitheach le chéile pé uair a ghairmfidh na Coimisinéirí chun teacht le chéile iad agus fós ar pé ocáidí eile chinnfidh an Chomhairle o am go ham.

[EN]

(5) Féadfaidh an Chomhairle Chomhairlitheach a dtuairmí ar ní ar bith a bhaineann le séadchomharthaí náisiúnta do chur in úil do sna Coimisinéirí agus tabharfaid do sna Coimisinéirí, má iarraid sin ortha é, a gcomhairle i dtaobh aon cheiste bhaineann leis na séadchomharthaí sin.

[EN]

(6) Féadfaidh an tAire íocaíochta do dhéanamh, amach as airgead a sholáthróidh an tOireachtas, le baill den Chomhairle Chomhairlitheach agus le coistí den Chomhairle sin i pé méideanna mheasfaidh an tAire do bheith cothrom mar aisíoc ar chostaisí taistil agus chun liúntas cothuithe d'íoc.

[EN]

Coistí Comhairlitheacha Áitiúla.

22.—(1) Féadfaidh údarás áitiúil coiste comhairlitheach (dá ngairmtear coiste comhairlitheach áitiúil san Acht so) do bhunú chun na feidhmeanna luaidhtear san alt so do chólíona agus isé bheidh mar theideal agus mar ainm ar gach coiste den tsórt san ná ainm líomatáiste fheidhmiúcháin an údaráis áitiúla bhunóidh é agus na focail “Coiste Comhairlitheach na Séadchomharthaí Náisiúnta” roimhe.

[EN]

(2) Beidh ar gach coiste comhairlitheach áitiúil pé líon daoine, nách lú ná triúr ná nách mó ná cúigear, a cheapfaidh an t-údarás áitiúil a bhunóidh é chun bheith ina mbaill de.

[EN]

(3) Na daoine a ceapfar chun bheith ina mbaill de choiste chomhairlitheach áitiúil, féadfaidh an t-údarás áitiúil a cheapfaidh iad a shocrú, fé mar is rogha leo féin, ce'ca is gá no nách gá iad do bheith ina mbaill den údarás áitiúil sin, ach ní foláir do gach duine acu taithí agus cleachta no eolas speisialta do bheith aige ar ailtireacht, ar ársaíocht no ar abhar éigin den tsórt san no suim do bheith aige i ní de sna nithe sin agus beid i seilbh oifige mar bhaill den choiste sin ar feadh pé tréimhse shocróidh an t-údarás áitiúil le linn iad do cheapa.

[EN]

(4) Tabharfaidh coiste comhairlitheach áitiúil don údarás áitiúil do bhunuigh é, pé uair iarrfaidh an t-údarás san air é, comhairle agus congnamh maidir leis na séadchomharthaí náisiúnta no le haon tséadchomhartha náisiúnta áirithe i líomatáiste feidhmiúcháin an údaráis áitiúla san do chosaint agus do bhuanchimeád no maidir le héinní eile thiocfaidh le linn an údarás áitiúil sin do chólíona a dhualgaisí agus a fheidhmeanna fén Acht so.

[EN]

(5) Féadfaidh coiste comhairlitheach áitiúil pé aithris chúise is oiriúnach leis, i dtaobh séadchomharthaí náisiúnta ina líomatáiste fheidhmiúcháin, do chur fé bhráid an údaráis áitiúla do bhunuigh é no fé bhráid na gCoimisinéirí no na Comhairle Chomhairlithighe.

[EN]

Tuarasgabhála go dtánathas ar rudaí ársa.

23.—(1) Gach duine thiocfaidh ar rud ársa ar bith, déanfa sé, laistigh de cheithre lá déag tar éis teacht ar an rud san do, tuarasgabháil ar a theacht air do thabhairt do bhall den Ghárda Síochána ar diuité sa cheanntar ina dtánathas ar an rud san amhlaidh no do Chimeádaí Sean-sheod Éireann sa Mhúsaeum Náisiúnta agus ag tabhairt na tuarasgabhála san uaidh do luadhfaidh a ainm agus a sheola féin, cineál no carachtar an ruda san agus an t-am agus an áit ina dtáinig air agus gach ar bhain le n-a theacht air agus, pe'ca bheidh tuarasgabháil mar adubhradh tugtha uaidh aige no ná beidh agus pé hé an duine dá dtug an tuarasgabháil sin (má thug in aon chor), déanfaidh fós faisnéis ar bith a bheidh aige i dtaobh an ruda san no i dtaobh a theachta air do thabhairt do bhall ar bith den Ghárda Síochána no don Chimeádaí sin ar a iarraidh sin air agus leigfidh d'aon bhall den Ghárda Síochána no don Chimeádaí sin an rud san d'iniúcha no do scrúdú no grianghraf de do thógaint.

[EN]

(2) Gach duine thiocfaidh ar rud ársa agus—

[EN]

(a) go dteipfidh air, gan leathscéal réasúnta, tuarasgabháil ar a theacht ar an rud san do thabhairt uaidh do réir an ailt seo, no

[EN]

(b) a thabharfaidh uaidh fén alt so tuarasgabháil ar a theacht ar an rud san agus an tuarasgabháil sin bréagach no mí-threorach in aon phonc táchtach go bhfios do, no

[EN]

(c) go dteipfidh air no a dhiúltóidh, contrárdha don alt so, faisnéis do thabhairt do bhall den Ghárda Síochána no do Chimeádaí Sean-sheod Éireann sa Mhúsaeum Náisiúnta i dtaobh an ruda ársa san no i dtaobh a theachta air, no

[EN]

(d) a thabharfaidh faisnéis do bhall den Ghárda Síochána no don Chimeádaí sin i dtaobh an ruda ársa san no i dtaobh a theachta air agus an fhaisnéis sin bréagach no mí-threorach i bponc táchtach go bhfios do,

beidh sé ciontach i gcionta fén alt so agus ar a chiontú ann ar an slí achmair dlighfear fíneáil ná raghaidh thar deich bpuint do chur air.

[EN]

Srian le rudaí ársa d'easportáil.

24.—(1) Ní bheidh sé dleathach do dhuine ar bith aon rud ársa d'easportáil ná tabhairt fé n-a easportáil ná do dhíol chun a easportála gan ceadúnas ar n-a thabhairt amach ón Aire Oideachais fén alt so ná ar chaoi ar bith seachas do réir a leithéide sin de cheadúnas.

[EN]

(2) Féadfaidh an tAire Oideachais, más rogha leis é, ceadúnas do thabhairt amach do dhuine ar bith chun aon rud ársa áirithe d'easportáil agus féadfaidh pé coiníollacha agus sriantachtaí is dó leis is ceart do chur in aon cheadúnas den tsórt san.

[EN]

(3) Duine ar bith easportálfaidh rud ársa no a thabharfaidh fé n-a easportáil no a dhíolfaidh é chun a easportála contrárdha don alt so beidh sé ciontach i gcionta fén alt so agus ar a chiontú ann ar an slí achmair dlighfear fíneáil ná raghaidh thar caoga punt do chur air no, más rogha leis an gCúirt é, príosúntacht ar feadh aon téarma nách sia ná sé mhí no an fhíneáil sin agus an phríosúntacht san le chéile.

[EN]

Toirmeasc ar dhíobháil, etc. do dhéanamh do rudaí ársa.

25.—(1) Ní bheidh sé dleathach do dhuine ar bith rud ársa ar bith do dhíobhálú, d'agha-lot no do mhille, ná ní bheidh sé dleathach do dhuine ar bith rud ársa ar bith d'atharú ar chaoi ar bith seachas fé cheadúnas agus do réir cheadúnais chuige sin ar n-a dheona fén alt so.

[EN]

(2) Féadfaidh an tAire Oideachais más oiriúnach leis é ceadúnas do thabhairt amach do dhuine ar bith chun rud áirithe ársaíochta d'atharú i pé slí, i pé méid agus fé réir pé coiníollacha a bheidh luaidhte sa cheadúnas san.

[EN]

(3) Gach duine a dhíobhálfaidh, a agha-loitfidh, a mhillfidh no a atharóidh rud ársa contrárdha don alt so beidh sé ciontach i gcionta fén alt so agus ar a chiontú ann ar an slí achmair dlighfear fíneáil ná raghaidh thar caoga punt do chur air no, más rogha leis an gCúirt é, príosúntacht ar feadh aon téarma nách sia ná sé mhí no an fhíneáil sin agus an phríosúntacht san le chéile.

[EN]

Srian le tochailt do dhéanamh chun crícheanna ársaíochta.

26.—(1) Ní bheidh sé dleathach do dhuine ar bith, gan ceadúnas ar n-a thabhairt amach o sna Coimisinéirí fén alt so ná ar chaoi ar bith seachas do réir a leithéide sin de cheadúnas, romhar ná tochailt do dhéanamh in ná fé aon talamh (pe'ca deintear barr na talmhan d'aistriú no ná deintear) chun cuardach generálta do dhéanamh do rudaí ársa ná chun aon déanmhas no rud áirithe atá suimiuil maidir le cúrsaí ársaíochta agus is col no a creidtear do bheith sa talamh san no fé do chuardach no do nochta no do scrúdú ná chun aon chríche eile ársaíochta.

[EN]

(2) Féadfaidh na Coimisinéirí, más rogha leo é, ceadúnas do thabhairt amach do dhuine ar bith chun romhar no tochailt in no fé aon talamh áirithe chun aon chríche áirithe ársaíochta agus féadfaid pé coiníollacha agus sriantachtaí is dó leo is ceart do chur in aon cheadúnas den tsórt san.

[EN]

(3) Duine ar bith a romharfaidh no a thochlóidh in no fé aon talamh contrárdha don alt so beidh sé ciontach i gcionta fén alt so agus ar a chiontú ann ar an slí achmair dlighfear fíneáil ná raghaidh thar cúig puint fhichead do chur air.

[EN]

(4) Ní bhainfidh ní ar bith san alt so le romhar no tochailt in no fé aon talamh, ná ní bheidh sé nea-dhleathach dá dhruim san do dhéanamh, chun no le linn aon oibriú talmhaíochta no céardais do dhéanamh ná ní oibreoidh ceadúnas fén alt so chun é dhéanamh dleathach ní ar bith do dhéanamh do bheadh neadhleathach mara mbeadh an t-alt so do rith.

[EN]

Alt 14 den Irish Land Act, 1903, do leasú.

27.—In alt 14 den Irish Land Act, 1903, ciallóidh an abairt “ancient monument” an ní chialluíonn an abairt “séadchomhartha náisiúnta” san Acht so, agus léireofar an t-alt san agus beidh éifeacht aige dá réir sin.

SCEIDEAL.

Achtachain a hAthghairmtear.

Siosón agus Caibideal.

Gearr-theideal.

Méid na hAthghairme.

45 & 46 Vic. c. 73.

An Ancient Monuments Protection (Ireland) Act, 1882.

An tAcht iomlán.

55 & 56 Vic. c. 46.

An Ancient Monuments Protection (Ireland) Act, 1892.

An tAcht iomlán.

1 Geo. V. c. 3.

An Ancient Monuments Protection Act, 1910.

An tAcht iomlán.

61 & 62 Vic. c. 37.

An Local Government (Ireland) Act, 1898.

Alt 19.

3 Edw. VII. c. 37.

An Irish Land Act, 1903.

Fo-alt (4) d'alt 14.

Uimh. 42 de 1923.

An tAcht Talmhan, 1923.

Alt 47.

[GA]

harp.jpg


Number 2 of 1930.


[GA]

NATIONAL MONUMENTS ACT, 1930.


ARRANGEMENT OF SECTIONS

PART I.

PRELIMINARY AND GENERAL.

Section

1.

Short title.

2.

Definitions.

3.

Expenses.

4.

Repeals.

PART II.

GUARDIANSHIP, ACQUISITION, ETC., OF NATIONAL MONUMENTS.

5.

Guardianship of national monuments.

6.

Guardianship under repealed enactments.

7.

Transfer of guardianship to the Commissioners.

8.

Preservation orders.

9.

Effect of preservation orders.

10.

Gift of national monument to the Commissioners or a local authority.

11.

Acquisition of national monuments by the Commissioners.

PART III.

PROTECTION AND PRESERVATION OF NATIONAL MONUMENTS.

12.

Maintenance of national monuments by the guardians thereof.

13.

Removal of monuments to museums.

14.

Prohibition of injury to national monuments.

15.

Advice, etc., by the Commissioners.

16.

Admission of public to national monuments.

17.

Burials in national monuments.

18.

Placing of tablets on national monuments of historical interest.

19.

Control of advertisments on national monuments.

PART IV.

MISCELLANEOUS.

20.

Inspection of national monuments by the Commissioners.

21.

The National Monuments Advisory Council.

22.

Local Advisory Committees.

23.

Reports of finding of archaeological objects.

24.

Restriction of export of archaeological objects.

25.

Prohibition of injury, etc., to archaeological objects.

26.

Restriction of excavation for archaeological purposes.

27.

Amendment of section 14 of the Irish Land Act, 1903.

SCHEDULE.

Enactments Repealed.


Acts Referred to

Land Act, 1923

No. 42 of 1923

harp.jpg


Number 2 of 1930.


NATIONAL MONUMENTS ACT, 1930.


AN ACT TO MAKE PROVISION FOR THE PROTECTION AND PRESERVATION OF NATIONAL MONUMENTS AND FOR THE PRESERVATION OF ARCHAEOLOGICAL OBJECTS IN SAORSTÁT EIREANN AND TO MAKE PROVISION FOR OTHER MATTERS CONNECTED WITH THE MATTERS AFORESAID. [26th February, 1930.] BE IT ENACTED BY THE OIREACHTAS OF SAORSTÁT EIREANN AS FOLLOWS:— [GA][GA]

PART I.

Preliminary and General.

[GA]

Short title.

1.—This Act may be cited as the National Monuments Act, 1930.

[GA]

Definitions.

2.—In this Act—

[GA]

the expression “the Minister” means the Minister for Finance;

[GA]

the expression “the Commissioners” means the Commissioners of Public Works in Ireland;

[GA]

the expression “local authority” means and includes the council of a county, the council of a county or other borough, and the council of an urban district;

[GA]

the word “owner” when used in relation to a national monument means the person for the time being having such estate or interest in such monument as entitles him to the actual possession and occupation thereof;

[GA]

the word “monument” includes any artificial or partly artificial building, structure, or erection whether above or below the surface of the ground and whether affixed or not affixed to the ground and any cave, stone, or other natural product whether forming part of or attached to or not attached to the ground which has been artificially carved, sculptured or worked upon or which (where it does not form part of the ground) appears to have been purposely put or arranged in position and any prehistoric or ancient tomb, grave or burial deposit, but does not include any building which is for the time being habitually used for ecclesiastical purposes;

[GA]

the expression “national monument” means a monument or the remains of a monument the preservation of which is a matter of national importance by reason of the historical, architectural, traditional, artistic, or archaeological interest attaching thereto and also includes (but not so as to limit, extend or otherwise influence the construction of the foregoing general definition) every monument in Saorstát Eireann to which the Ancient Monuments Protection Act, 1882, applied immediately before the passing of this Act, and the said expression shall be construed as including, in addition to the monument itself, the site of the monument and the means of access thereto and also such portion of land adjoining such site as may be required to fence, cover in, or otherwise preserve from injury the monument or to preserve the amenities thereof;

[GA]

the word “maintain” when used in relation to a national monument includes the cleaning, repairing, railing off, fencing, and covering in of such monument and the doing of all such other acts and things as may be necessary or expedient for the preservation or, protection thereof, and cognate words shall be construed accordingly;

[GA]

the expression “archaeological object” means any chattel whether in a manufactured or partly manufactured or an unmanufactured state which by reason of the archaeological interest attaching thereto or of its association with any Irish historical event or person has a value substantially greater than its intrinsic (including artistic) value, and the said expression includes ancient human and animal remains and does not include treasure trove in which the rights of the State have not been waived.

[GA]

Expenses.

3.—(1) The expenses incurred by the Minister in carrying this Act into execution shall be paid out of moneys provided by the Oireachtas.

[GA]

(2) The expenses incurred respectively by the Commissioners and the Minister for Education in carrying this Act into effect, shall, to such extent as may be sanctioned by the Minister, be paid out of moneys provided by the Oireachtas.

[GA]

(3) The expenses incurred by a local authority in carrying this Act into effect shall be raised by means of the poor rate and, in the case of the Council of a county, as a county-at-large charge.

[GA]

(4) So much of sub-section (1) of section 25 of the Irish Church Act, 1869, as requires the Commissioners to apply the sum paid under that sub-section to their secretary by the Commissioners of Church Temporalities in Ireland in maintaining the churches, buildings, and structures mentioned in that sub-section shall cease to have effect and in lieu thereof it is hereby enacted that the investments and funds held at the passing of this Act by the Commissioners or their secretary and representing the said sum so paid to the said secretary by the Commissioners of Church Temporalities in Ireland shall be paid into or disposed of for the benefit of the Exchequer in such manner as the Minister shall direct.

[GA]

(5) The Commissioners or a local authority may accept voluntary contributions of money for or towards the cost of the maintenance by them of any national monument of which they are the owners or the guardians.

[GA]

Repeals.

4.—The enactments mentioned in the Schedule to this Act are hereby repealed to the extent specified in the third column of the said Schedule.

[GA][GA]

PART II.

Guardianship, Acquisition, etc., of National Monuments.

[GA]

Guardianship of national monuments.

5.—(1) The owner of a national monument (not being a building which is occupied as a dwelling house by any person other than a person employed as the caretaker thereof or the family of such caretaker) may by deed notwithstanding any trust, public purpose, incumbrance or charge affecting such monument either—

[GA]

(a) with, the consent of the Commissioners, appoint the Commissioners to be the guardians of such monument, or

[GA]

(b) with the consent of the local authority in whose functional area such monument is situate, appoint such local authority to be the guardians of such monument.

[GA]

(2) Whenever a local authority are appointed by deed under this section to be the guardians of a national monument, such local authority shall forthwith notify the Commissioners of such appointment and of the nature and situation of the monument.

[GA]

(3) Where the Commissioners or a local authority are appointed by deed under this section to be the guardians of a national monument the following consequences shall ensue, that is to say:—

[GA]

(a) the property in such monument shall remain vested in the owner for the time being of such monument for the like estate and interest and subject to the like trusts, public purposes, incumbrances and charges as if such deed had not been made but subject to the privileges, powers and duties conferred or imposed by this Act on the Commissioners or such local authority (as the case may be);

[GA]

(b) such deed shall be binding on the owner by whom the same is made and on every person thereafter claiming through or under such owner and on every other person on whom a conveyance of such monument on a sale for valuable consideration made by such owner immediately before the making of such deed would then be or thereafter become binding and shall also be binding on every person then entitled to an incumbrance or charge on such land or any person claiming through or under any such person;

[GA]

(c) any person who after the making of such deed becomes the owner of such monument and is not bound by such deed may at any time while he is such owner terminate the guardianship of the Commissioners or such local authority (as the case may be) in respect of such monument by giving notice in writing of such termination to the Commissioners or such local authority (as the case may be) but unless and until such notice is so given such guardianship shall continue as fully as if such owner were bound by such deed.

[GA]

Guardianship under repealed enactments.

6.—Where immediately before the passing of this Act the Commissioners or a local authority are the guardians of a national monument by virtue of a deed executed under an Act repealed by this Act the following provisions shall have effect, that is to say:—

[GA]

(a) such deed shall be binding on all persons on whom it would have been binding if this Act had not been passed;

[GA]

(b) the owner (as defined by the Act under which such deed was made) shall have the same estate, right, title, and interest in and to such monument in all respects as he would have had if the Commissioners or the local authority, as the case may be, had not been so appointed guardians thereof;

[GA]

(c) the Commissioners or the local authority, as the case may be, shall continue to be guardians of such monument by virtue of such deed until such guardianship is terminated by notice in writing given to the Commissioners or the local authority, as the case may be, by an owner of such monument who is not bound by such deed;

[GA]

(d) the Commissioners or the local authority, as the case may be, shall, notwithstanding anything contained in this section, have in respect of such monument all such powers, privileges and duties as are by this Act conferred or imposed on them in respect of national monuments of which they are the guardians.

[GA]

Transfer of guardianship to the Commissioners.

7.—(1) Where a local authority are appointed by deed under this Act to be the guardians of a national monument, such local authority may, with the consent of the owner of such monument and the consent of the Commissioners, transfer by deed such guardianship to the Commissioners and upon such transfer being so made the said deed appointing such local authority to be such guardians shall thenceforward have effect under this Act as if it were expressed to appoint the Commissioners to be the guardians of such monument.

[GA]

(2) Where the Commissioners have been appointed by deed under this Act or an Act repealed by this Act to be the guardians of a national monument, the Commissioners may, with the consent of the owner of such monument and the consent of the local authority in whose functional area such monument is situate, transfer by deed such guardianship to such local authority, and upon such transfer being so made the deed appointing the Commissioners to be such guardians shall thenceforward have effect as a deed under this Act appointing the said local authority to be guardians of such monument.

[GA]

Preservation orders.

8.—(1) Where it appears to the Minister, on a report made by the Advisory Council or otherwise, that a monument which in his opinion is a national monument is in danger of being or is actually being destroyed, injured, or removed, or is falling into decay through neglect, the Minister may by order (in this Act referred to as a preservation order) entrust the preservation of such monument to the Commissioners.

[GA]

(2) The Minister may at any time, by order made after consultation with the Advisory Council, revoke a preservation order.

[GA]

(3) Every preservation order and every order revoking a preservation order shall be laid before each House of the Oireachtas as soon as may be after it is made, and if a resolution is passed by either House of the Oireachtas within the next twenty-one days on which such House has sat annulling such order, such order shall be annulled accordingly but without prejudice to the validity of anything previously done thereunder.

[GA]

Effect of preservation orders.

9.—When a preservation order has been made in respect of a national monument then until such order is revoked the following provisions shall have effect in relation to such monument, that is to say:—

[GA]

(1) any officer of the Commissioners duly authorised by them in that behalf may at any time inspect and examine such national monument and for that purpose may enter on such monument and any other lands or premises;

[GA]

(2) unless such monument is occupied as a dwelling by a person other than a person employed as the caretaker thereof or the family of that person, the Commissioners may if they think it expedient so to do by order made with the consent of the Minister appoint themselves guardians of such monument;

[GA]

(3) an order of the Commissioners appointing themselves guardians of a national monument shall continue in force for so long as the preservation order in respect of such monument continues in force and shall during such continuance confer and impose on the Commissioners the like powers and duties in relation to such monument as they would have had if they had been appointed guardians thereof by deed under this Act.

[GA]

Gift of national monument to the Commissioners or a local authority.

10.—Any person seised or possessed of a national monument for any estate or interest may (subject to any restriction imposed or consent required by law) by deed or will convey, devise or bequeath such national monument for all his said estate or interest therein to the Commissioners or to the local authority in whose functional area such monument is situate, and the Commissioners or the said local authority may, as they shall think fit, either accept or disclaim such conveyance, devise or bequest.

[GA]

Acquisition of national monuments by the Commissioners.

11.—(1) The Commissioners may, with the consent of the Minister, acquire compulsorily or by agreement any national monument which they consider it expedient to acquire, and the Commissioners may so acquire a national monument whether they or a local authority are or are not the guardians thereof and whether a preservation order is or is not in force in regard thereto.

[GA]

(2) For the purpose of the acquisition of a national monument by the Commissioners under this section the Lands Clauses Acts shall be incorporated with this Act subject to the following modifications, that is to say:—

[GA]

(a) the provisions relating to the sale of superfluous land and access to the special Act and section 133 (which relates to land tax and poor's rate) of the Lands Clauses Consolidation Act, 1845, shall not be incorporated with this Act, and

[GA]

(b) in the construction of this Act and the incorporated Acts, this Act shall be deemed to be the special Act and the Commissioners shall be deemed to be the promoters of the undertaking, and

[GA]

(c) the bond required by section 85 of the Lands Clauses Consolidation Act, 1845, shall be under the common seal of the Commissioners and shall be sufficient without the addition of the sureties mentioned in that section, and

[GA]

(d) the rules contained in section 2 of the Acquisition of Land (Assessment of Compensation) Act, 1919, shall apply with the modifications that in the application of rule (2) of those rules the value on a sale for export shall not be taken into consideration and accordingly the expression “sold in the open market” in that rule shall be construed as referring only to a sale for retention in Saorstát Eireann, and that no allowance shall be made for personal sentimental association.

[GA]

(3) The price or compensation payable on the acquisition of a national monument under this section and the expenses incurred by the Commissioners in relation to such acquisition shall, to such extent as shall be sanctioned by the Minister, be paid out of moneys provided by the Oireachtas.

[GA]

(4) The Commissioners shall not acquire under this section without the consent of the Irish Land Commission any national monument on or forming part of land subject to a land purchase annuity or the subject of a land purchase agreement or vested or in course of being vested in the Irish Land Commission.

[GA][GA]

PART III.

Protection and Preservation of National Monuments.

[GA]

Maintenance of national monuments by the guardians thereof.

12.—(1) Where the Commissioners or a local authority are the owners or the guardians of a national monument, the Commissioners or such local authority (as the case may be) shall maintain such monument and shall, in the case of any monument of which they are guardians, have for themselves, their workmen, agents and licensees free access to such monument for the purpose of inspecting it and bringing such materials and doing such acts and things as they may consider necessary or expedient for the maintenance thereof.

[GA]

(2) Where the Commissioners or a local authority are the guardians of a national monument, the Commissioners or such local authority (as the case may be) may agree with the owner of such monument or with any other person for the maintenance of such monument by such owner or other person either at his own expense or at the cost of the Commissioners or such local authority (as the case may be).

[GA]

Removal of monuments to museums.

13.—(1) Where the Commissioners or a local authority are the owners of a national monument which either is not affixed or attached to the ground or though so affixed or attached is capable of being removed without injury to the monument itself or to the ground to which it is affixed or attached, the Commissioners or such local authority (as the case may be) may, if they think it desirable so to do for the protection or preservation of the monument or in the interests of archaeology or for any other reason, remove such monument and deposit and keep deposited the same in some public museum in Saorstát Eireann for the time being approved of by the Minister.

[GA]

(2) Every national monument deposited under this section in a public museum shall while so deposited be open to inspection by the public in like manner as the other exhibits in such museum.

[GA]

Prohibition of injury to national monument.

14.—(1) It shall not be lawful for any person (whether he is or is not the owner of the monument or is or is not seised or possessed of an estate or interests therein) to do any of the following things in relation to a national monument of which the Commissioners or a local authority are the owners or the guardians or in respect of which a preservation order is in force, that is to say:—

[GA]

(a) to demolish or remove wholly or in part or to disfigure, deface, alter, or in any manner injure or interfere with any such national monument without or otherwise than in accordance with the consent hereinafter mentioned, or

[GA]

(b) to excavate, dig, plough or othewise disturb the ground within, around, or in proximity to any such national monument without or otherwise than in accordance with the consent hereinafter mentioned, or

[GA]

(c) to sell for exportation or to export any such national monument or any part thereof.

[GA]

(2) The consent hereinbefore mentioned is, in the case of a national monument of which the Commissioners are the owners or the guardians or in respect of which a preservation order is in force, the consent in writing of the Commissioners and, in the case of a national monument of which a local authority are the owners or the guardians, the joint consent in writing of the Commissioners and such local authority.

[GA]

(3) The Commissioners and every local authority are hereby respectively authorised to give such consent as is mentioned in the foregoing sub-section if and whenever they think it expedient in the interests of archaeology or for any other reason so to do and are hereby further authorised to attach to any such consent all such conditions and restrictions as they think fit.

[GA]

(4) Every person who does any act or thing in contravention of any of the foregoing provisions of this section shall be guilty of an offence under this section and shall be liable on summary conviction thereof to a fine not exceeding fifty pounds or, at the discretion of the Court, to imprisonment for any term not exceeding six months or to both such fine and such imprisonment.

[GA]

(5) Where a person is convicted of an offence under this section the Court by whom he is so convicted may, at the time of such conviction and in addition to any penalty imposed under this section, order such person, where the Commissioners are the owners or the guardians of the national monument in respect of which the offence was committed or where a preservation order is in force in respect of such monument, to pay to the Commissioners or, where a local authority are the owners or guardians of such monument, to pay to such local authority such sum as the Court shall fix as the reasonable cost of repairing the damage done to such monument by the commission of the offence, and such sum shall be recoverable by the Commissioners or such local authority (as the case may be) as if such sum were a civil debt and such order were a judgment of the Court for the payment of a civil debt, and every such sum when recovered by the Commissioners or such local authority shall be applied by them in repairing the said damage.

[GA]

(6) Nothing in this section shall operate to authorise the doing of any act in relation to a national monument not owned by the Commissioners or a local authority which, if this section had not been enacted, could not lawfully be done without the consent of the person or all the persons for the time being seised or possessed of such monument or to deprive any such person of any legal remedy which, if this section had not been enacted, he would have had in respect of the doing of such act without his consent.

[GA]

Advice, etc., by the Commissioners.

15.—(1) The Commissioners may, if requested so to do by the owner of a national monument, give to such owner advice in regard to the treatment, preservation, or repair of such monument.

[GA]

(2) Where the owner of a national monument executes on the advice or with the approval of the Commissioners any work for the treatment, preservation or repair of a national monument the Commissioners may at the request of such owner, and in the case of a national monument of which they are the guardians, shall whether so requested or not so requested superintend the execution of such work.

[GA]

(3) The Commissioners shall, unless the Minister for Finance otherwise directs, charge and be paid for advice or superintendence given by them under this section such remuneration as the said Minister shall direct.

[GA]

Admission of public to national monuments.

16.—(1) Where the Commissioners or a local authority are the owners or the guardians of a national monument, the Commissioners or such local authority (as the case may be) shall, subject to the provisions of this section, admit the public to enter on and view such monument upon payment of such (if any) charge for admission and subject to such conditions and limitations as the Commissioners or such local authority shall prescribe.

[GA]

(2) Where the Commissioners or a local authority are the guardians of a national monument by virtue of a deed made under an Act repealed by this Act, the public shall not be admitted to such monument under this section without or otherwise than in accordance with the consent of the owner of such monument given by such deed or otherwise.

[GA]

(3) Where the Commissioners or a local authority are the guardians of a national monument by virtue of a deed made under this Act and containing a prohibition, whether absolute or qualified, against the admission of the public to such, monument, the public shall not be admitted to such monument without or otherwise than in accordance with the consent of the owner of such monument or otherwise than in accordance with the provisions (if any) contained in such deed in relation to such admission.

[GA]

Burials in national monuments.

17.—(1) Where the Commissioners or a local authority are the owners or the guardians of a national monument which is an ecclesiastical building, the Commissioners may, if and whenever they think it necessary or desirable so to do, by order prohibit the burial (save as is hereinafter mentioned) of the remains of deceased persons within such national monument or within such distance thereof as shall be specified in such order, but no such order shall be made in respect of a national monument of which a local authority are the owners or the guardians save on the application or with the consent of such local authority.

[GA]

(2) The Commissioners may except from the operation of an order made by them under this section the burial of the remains of such one or more persons specified or identified in such order as they shall think proper, and, where there is in or under a monument in respect of which an order is intended to be made under this section a vault or other burial place in which the remains of deceased owners of such monument and the remains of deceased members of the family of such owners are entitled to be and usually are buried, the Commissioners shall except from the operation of such order the burial of such remains in such vault or other burial place.

[GA]

(3) Where an order has been made under this section in relation to a national monument it shall not be lawful for any person, without the consent of the Commissioners or the local authority (as the case may be) who are the owners or the guardians of such monument, to erect any headstone, tombstone, railing, or other similar structure on or around any grave within or in the precincts of such monument.

[GA]

(4) Every person who buries the remains of a deceased person or causes or procures the remains of a deceased person to be buried within or in the precincts of a national monument in contravention of an order made under this section or who erects any headstone, tombstone, railing or other similar structure or causes or procures any such structure to be erected on or around, any grave in contravention of this section shall be guilty of an offence under this section and shall be liable on summary conviction thereof to a fine not exceeding twenty pounds.

[GA]

Placing of tablets on national monuments of historical interest.

18.—The Commissioners or a local authority may, with the consent of the owner of a national monument which is of historical interest and, in the case of a local authority, is situate within their functional area, place or cause to be placed on such national monument a tablet, plate, inscription, or other notice stating the facts in relation to such national monument which give rise to the historical interest thereof.

[GA]

Control of advertisements on national monuments.

19.—The purposes for which bye-laws may be made under the Advertisements Regulation Act, 1907, shall extend to and include the regulation, restriction and prevention of the exhibition of advertisements on or in any national monument or in such places adjacent to any such monument and in such manner or by such means as to affect injuriously the amenities thereof.

[GA][GA]

PART IV.

Miscellaneous.

[GA]

Inspection of national monuments by the Commissioners.

20.—(1) The Commissioners may at any time and from time to time cause such inspections and reports to be made by their officers in regard to such national monuments as the Commissioners shall direct either generally or in respect of any particular monument.

[GA]

(2) Any officer of the Commissioners may for the purpose of inspecting any national monument under this section enter on such national monument and any other lands and premises and there do all such things as he may consider necessary for the purposes of such inspection.

[GA]

(3) Every person who obstructs or otherwise interferes with an officer of the Commissioners in the exercise of any of his powers under this section shall be guilty of an offence under this section and shall be liable on summary conviction thereof to a fine not exceeding five pounds.

[GA]

The National Monuments Advisory Council.

21.—(1) The Minister shall establish by order an advisory council to be called and known as the National Monuments Advisory Council (in this Act referred to as the Advisory Council) for giving advice and assistance to the Commissioners on any matter arising on or relating to the carrying into execution of the provisions of this Act or any other matter affecting national monuments and the protection and preservation thereof.

[GA]

(2) The Advisory Council shall consist of the Keeper of Irish Antiquities in the National Museum and an officer of the Commissioners nominated for the purpose from time to time by the Minister as ex-officio members and of such number of other persons (including representatives of the following bodies, namely, the Royal Irish Academy, the Royal Society of Antiquaries of Ireland, and the Royal Institute of the Architects of Ireland) as nominated members as the Minister shall nominate to be members thereof.

[GA]

(3) Every nominated member of the Advisory Council shall, unless the previously dies or resigns, retain his membership for three years only from the date of his nomination but shall be eligible for re-nomination.

[GA]

(4) The Advisory Council shall meet whenever summoned by the Commissioners and also on such other occasions as the Council may from time to time determine.

[GA]

(5) The Advisory Council may make representations to the Commissioners with respect to any matter relating to national monuments and shall give to the Commissioners, if requested by them so to do, their advice with regard to any question relating to such monuments.

[GA]

(6) Payments may be made by the Minister out of moneys to be provided by the Oireachtas to members of the Advisory Council and committees thereof to such amounts as the Minister may consider just in respect of the repayment of travelling expenses and payment of subsistence allowance.

[GA]

Local Advisory Committees.

22.—(1) A local authority may establish an advisory committee (in this Act referred to as a local advisory committee) to perform the functions mentioned in this section and every such committee shall be styled and known by the name of the functional area of the local authority by whom it is established followed by the words “National Monuments Advisory Committee.

[GA]

(2) Every local advisory committee shall consist of such number of persons, not less than three nor more than five, as the local authority by whom the same is established shall appoint to be members thereof.

[GA]

(3) The persons appointed to be members of a local advisory committee may or may not, as the local authority shall think fit, be members of the local (authority by whom they are appointed but shall in every case be persons having practical experience or special knowledge of or interest in architecture, archaeology or some kindred subject and shall hold office as such members for such period as shall be fixed by the local authority when appointing them.

[GA]

(4) A local advisory committee shall whenever so requested by the local authority by whom it was established give to such local authority advice and assistance in relation to the protection and preservation of the national monuments or any particular national monument in the functional area of such local authority or in relation to any other matter arising in the performance by such local authority of its duties and functions under this Act.

[GA]

(5) A local advisory committee may make to the local authority by which it was established or to the Commissioners or to the Advisory Council such representations as it may think fit in relation to national monuments in its functional area.

[GA]

Reports of finding of archaeological objects.

23.—(1) Every person who finds any archaeological object shall within fourteen days after he has found such object, make a report of such finding to a member of the Gárda Síochána on duty in the district in which such object was so found or the Keeper of Irish Antiquities in the National Museum and shall when making such report state his own name and address, the nature or character of the said object and the time and place at which and the circumstances in which it was found by him, and shall also, and whether he has or has not made such report as aforesaid, and irrespective of the person to whom he has made such report (if any) give to any member of the Gárda Síochána or to the said Keeper on request any information within his knowledge in relation to such object or the finding thereof and shall permit any member of the Gárda Síochána or the said Keeper to inspect, examine or photograph such object.

[GA]

(2) Every person who finds an archaeological object and—

[GA]

(a) fails without reasonable excuse to make a report of such finding in accordance with this section, or

[GA]

(b) makes under this section a report of such finding which is to his knowledge false or misleading in any material respect, or

[GA]

(c) in contravention of this section fails or refuses to give to a member of the Gárda Síochána or the Keeper of Irish Antiquities in the National Museum information in relation to such archaeological object or the finding thereof, or

[GA]

(d) gives to a member of the Gárda Síochána or the said Keeper information in relation to such archaeological object or the finding thereof which is to his knowledge false or misleading in a material respect.

[GA]

shall be guilty of an offence under this section and shall be liable on summary conviction thereof to a fine not exceeding ten pounds.

[GA]

Restriction of export of archaeological objects.

24.—(1) It shall not be lawful for any person to export or attempt to export or sell for export any archaeological object without or otherwise than in accordance with a licence issued by the Minister for Education under this section.

[GA]

(2) The Minister for Education may at his discretion issue to any person a licence to export any particular archaeological object and may insert in any such licence such conditions and restrictions as he shall think proper.

[GA]

(3) Any person who exports or attempts to export or sells for export an archaeological object in contravention of this section shall be guilty of an offence under this section and shall be liable on summary conviction thereof to a fine not exceeding fifty pounds or, at the discretion of the Court, to imprisonment for any term not exceeding six months or to both such fine and such imprisonment.

[GA]

Prohibition of injury, etc., to archaeological objects.

25.—(1) It shall not be lawful for any person to injure, deface or destroy any archaeological object, nor shall it be lawful for any person to alter any archaeological object otherwise than under and in accordance with a licence in that behalf granted under this section.

[GA]

(2) The Minister for Education may if he thinks fit issue to any person a licence to alter a specified archaeological object in such manner, to such extent and subject to such conditions as are specified in such licence.

[GA]

(3) Every person who injures, defaces, destroys or alters an archaeological object in contravention of this section shall be guilty of an offence under this section and shall be liable on summary conviction thereof to a fine not exceeding fifty pounds or, at the discretion of the Court, to imprisonment for any term not exceeding six months or to both such fine and such imprisonment.

[GA]

Restriction of excavation for archaeological purposes.

26.—(1) It shall not be lawful for any person, without or otherwise than in accordance with a licence issued by the Commissioners under this section, to dig or excavate in or under any land (whether with or without removing the surface of the land) for the purpose of searching generally for archaeological objects or of searching for, exposing or examining any particular structure or thing of archaeological interest known or believed to be in or under such land or for any other archaeological purpose.

[GA]

(2) The Commissioners may at their discretion issue to any person a licence to dig or excavate in or under any specified land for any specified archaeological purpose and may insert in any such licence such conditions and restrictions as they shall think proper.

[GA]

(3) Any person who digs or excavates in or under any land in contravention of this section shall be guilty of and offence under this section and shall be liable on summary conviction thereof to a fine not exceeding twenty-five pounds.

[GA]

(4) Nothing in this section shall apply to or render unlawful digging or excavation in, or under any land for or in the course of any agricultural or industrial operation nor shall a licence under this section operate to render lawful the doing of anything which would be unlawful if this section had not been passed.

[GA]

Amendment of section 14 of the Irish Land Act, 1903.

27.—In section 14 of the Irish Land Act, 1903, the expression “ancient monument” shall have the same meaning as the expression “national monument” has in this Act, and the said section shall be construed and have effect accordingly.

[GA][GA]

SCHEDULE.

Enactments Repealed.

Session and Chapter.

Short Title.

Extent of Repeal

45 & 46 Vic. c. 73.

The Ancient Monuments Protection Act, 1882.

The whole Act.

55 & 56 Vic. c. 46.

The Ancient Monuments Protection (Ireland) Act, 1892.

The whole Act.

1 Geo. V. c. 3.

The Ancient Monuments Protection Act, 1910.

The whole Act.

61 and 62 Vic. c. 37

The Local Government (Ireland) Act, 1898.

Section 19

3 Edw. VII. c. 37.

The Irish Land Act, 1903.

Sub-section (4) of section 14.

No. 42 of 1923

The Land Act, 1923.

Section 47.